skanowanie 10 11 15 32 (10)

220 Rozdział 10

gminę¹ (środki na realizację i obsługę tych zadań, zapewnia budżet państwa). Praktycznie rzecz biorąc, zadania zlecone dotyczą głównie świadczeń pieniężnych, podczas gdy pozostałe formy pomocy środowiskowej pozostają domeną gminy. Gmina udziela również w ramach zadań własnych niektórych świadczeń pieniężnych, ale główny obszar jej zadań dotyczy szeroko pojmowanych świadczeń w formie usług i pomocy rzeczowej.

Gmina realizuje także pomoc mieszkaniową w formie dodatków mieszkaniowych. Na podstawie odpowiednich przepisów^{2 3} oprócz określonego poziomu dochodów¹, starając się o takie świadczenie, należy zamieszkiwać w lokalu, którego powierzchnia nie przekracza ściśle określonych norm⁴. W praktyce często ludzie starsi nawet, gdy poziom dochodów uprawnia ich do tego świadczenia, to dyskredytuje w tym względzie powierzchnia zajmowanego lokalu, gdyż zamieszkują oni przeważnie lokale większe i nie kwalifikują się tym samym do tego rodzaju pomocy (np. zasiłek pielęgnacyjny⁵ również wliczany jest do dochodu, od którego zależy pomoc mieszkaniowa).

Do kategorii podopiecznych powiatowej pomocy społecznej⁶ należą osoby i rodziny o potrzebach specjalnych z powodu stanu zdrowia (niepełnosprawni, chorzy, w tym chorzy psychicznie, osoby i rodziny wymagające specjalistycznej opieki i pomocy instytucji), rodziny zdezorganizowane i in. Powiatom powierzono do wykonywania trudne i kosztowne zadania organizacji i prowadzenia specjalistycznych placówek opieki.

Z punktu widzenia pomocy dla ludzi w podeszłym wieku znaczącą instytucją jest Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie⁷, które działa jako samodzielna jednostka organizacyjna bezpośrednio podporządkowana zarządowi powiatu. Funkcje PCPR są zróżnicowane i spośród wielu obowiązków ma ono również za zadanie koncentrowanie się na działaniach skierowanych w stronę osób niepełnosprawnych w różnych grupach wiekowych. Przesłanką do powstania tej instytucji było przeświadczenie, że zatrudnieni tam pracownicy, znający lokalne potrzeby, będą mogli skuteczniej i szybciej pomagać swoim klientom. Do zadań PCPR należy: rehabilitacja osób niepełnosprawnych, podejmowanie działań zmierzających do ograniczania skutków niepełnosprawności i likwidacji barier utrudniających osobom niepełnosprawnym funkcjonowanie w społeczeństwie, opracowywanie i przedstawianie planów zadań i informacji z prowadzonej działalności oraz ich udostępnianie na potrzeby samorządu województwa.

Do samorządu województwa należą zadania programowe (opracowanie, aktualizowanie i realizacja strategii wojewódzkiej w zakresie polityki społecznej); szkoleniowe (organizowanie kształcenia, w tym prowadzenie szkół służb społecznych i szkolenie kadr pomocy społecznej); diagnostyczne (rozpoznawanie przyczyn ubóstwa oraz opracowywanie regionalnych programów pomocy społecznej wspierających samorządy lokalne w działaniach na rzecz ograniczania tego zjawiska); organizatorskie (organizowanie i prowadzenie regionalnych jednostek organizacyjnych pomocy społeczne).

Z kolei zadaniem administracji rządowej jest nadzór nad jakością działań oraz przestrzeganiem standardu usług, nadzór nad zgodnością kwalifikacji zatrudnionych pracowników w placówkach pomocy społecznej, wydawanie i cofanie zezwoleń na prowadzenie domów pomocy społecznej oraz placówek zapewniających całodobową opiekę osobom niepełnosprawnym, przewlekle chorym i osobom w podeszłym wieku.

Minister odpowiedzialny za politykę społeczną tworzy koncepcje, określa kierunki działania oraz tworzy projekty prawa, zleca i finansuje badania oraz ekspertyzy, ocenia skuteczność pomocy społecznej i efektywność poszczególnych rodzajów świadczeń, tworzy i finansuje resortowe programy osłonowe, współdziała z organizacjami społecznymi o zasięgu regionalnym i ogólnokrajowym.

Dokonując skatalogowania zadań jednostek samorządu terytorialnego w sferze zabezpieczenia socjalnego, należy stwierdzić, że praktycznie poza nielicznymi wskazaniami ustawodawca nie określił szczególnej domeny praw wobec osób

69

1

   Na podstawie art. 18 ups należą do nich m. in.: przyznawanie i wypłacanie zasiłków stałych, organizowanie i świadczenie specjalistycznych usług opiekuńczych w miejscu zamieszkania dla osób z zaburzeniami psychicznymi; przyznawanie i wypłacanie zasiłków celowych na pokrycie wydatków związanych z klęską żywiołową lub ekologiczną; prowadzenie i rozwój infrastruktury środowiskowych domów samopomocy dla osób z zaburzeniami psychicznymi; realizacja zadań wynikających z rządowych programów pomocy społecznej, mających na celu ochronę poziomu życia osób, rodzin i grup społecznych oraz rozwój specjalistycznego wsparcia

2

   Ustawa z 21 czerwca 2001 r. o dodatkach mieszkaniowych, DzU z 2001 r., nr 71, poz. 734, z późn. zm., oraz rozporządzenie Rady Ministrów z 28 grudnia 2001 r., w sprawie dodatków mieszkaniowych, DzU z 2001 r., nr 156, poz. 1817 z późn. zm.

3

⁶³ Pomoc mieszkaniowa przysługuje osobom wymienionym w art. 2 ustawy o dodatkach mieszkaniowych, jeżeli średni miesięczny dochód na jednego członka gospodarstwa domowego w okresie 3 miesięcy poprzedzających datę złożenia wniosku o przyznanie dodatku nie przekracza 175% kwoty najniższej emerytury w gospodarstwie jednoosobowym i 125% tej kwoty w gospodarstwie wieloosobowym.

4

   Normatywna powierzchnia użytkowa lokalu mieszkalnego lub budynku mieszkalnego, w którym znajduje się tylko jeden lokal mieszkalny (dom jednorodzinny), w przeliczeniu na liczbę członków gospodarstwa domowego nie może przekraczać: 35 m² - dla 1 osoby, 40 m² - dla 2 osób, 45 m² - dla 3 osób, 55 nr - dla 4 osób, 65 m² - dla 5 osób, 70 m² - dla 6 osób, a w razie zamieszkiwania w lokalu mieszkalnym większej liczby osób dla każdej kolejnej osoby zwiększa się normatywną powierzchnię tego lokalu o 5 m².

5

   Zasiłek pielęgnacyjny jest udzielany w celu częściowego pokrycia wydatków osobie niepełnosprawnej wynikających z konieczności zapewnienia jej opieki i pomocy innej osoby w związku z niezdolnością do samodzielnej egzystencji, do zasiłku pielęgnacyjnego uprawniona jest m.in. osoba, która ukończyła 75 łat, a także ta, która ukończyła 16 rok życia, jeżeli mają orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności.

6

   Art. 19 i 20 ups.

7

W miastach na prawach powiatu Miejskie Ośrodki Pomocy Społecznej.