248 Rozdział 11
niunkturę w tych krajach. Dotyczy to zresztą nie tylko krajów rozwijających się, lecz także średnio gospodarczo rozwiniętych, takich jak Polska. W samym tylko 2007 roku Polacy pracujący poza Polską przetransferowali do swojego, ojczystego kraju 4,1 mld euro, czyli około 15 mld złotych. Jest to rekordowa suma, tylko o ok. 4 mld złotych mniejsza od ubiegłorocznego deficytu państwa. Zdaniem ekspertów z NBP są to dane niedokładne i suma ta może być znacznie większa. Nikt nie jest bowiem w stanie dokładnie określić, ile pieniędzy dociera do Polski innymi metodami niż przelew bankowy, np. w formie gotówkowej. Niektórzy ekonomiści przewidują, że w 2008 roku transfer tych środków będzie jeszcze większy. Poza tym pieniądze zarobione poza Polską będą przez rodaków inwestowane w kraju: w mieszkania lub otwarcie własnego biznesu.
Tabela 11.4. Liczba imigrantów w wybranych krajach OECD (jako % ogółu populacji tych krajów) w 2005 roku
Kraj |
Jako % |
Liczba imigrantów w min |
Australia |
24 |
4,8 |
Szwajcaria |
24 |
1,8 |
Kanada |
19,5 |
5,9 |
Niemcy |
13 |
10.6 |
USA |
13 |
38,3 |
Szwecja |
12,8 |
1,1 |
Irlandia |
11 |
0,5 |
Wielka Brytania |
10 |
5,8 |
Francja |
8,5 |
4,9 |
Źródło: „International Migration Outlook 2007", OECD, Paris 2007.
Do pozytywnych skutków migracji międzynarodowej można zaliczyć:
• spadek bezrobocia - spowodowany emigracją osób, które w kraju urodzenia nie mogły znaleźć pracy lub nie czerpały z niej satysfakcji finansowej, zawodowej. Migracja zmniejsza wskaźniki bezrobocia zwłaszcza w regionach peryferyjnych, gdzie są one wyższe. Z punktu widzenia społeczności lokalnych przyczynia się do zwiększenia liczby miejsc pracy w wyniku powstawania nowych firm, które pojawiają się w odpowiedzi na rosnący popyt gospodarstw migranckich (np. lokalne przedsiębiorstwa transportowe i budowlane, agencje zatrudnienia, biura podróży);
• napływ do kraju przekazów pieniężnych - pracujący za granicą obywatele przesyłają swoim rodzinom zaoszczędzone pieniądze, co stanowi często bardzo ważny czynnik mobilizujący gospodarki w wielu krajach, stając się jednocześnie ważnym źródłem stanowiących środki na opłacenie importu towarowego danego kraju. Zjawisko to w pewnym stopniu łagodzi skutku i drenażu mózgów. Według danych Banku Światowego w 2005 r. środki przekazywane do krajów pochodzenia wynosiły 232 mld dolarów, z czego 167 mld dolarów wysyłano do krajów rozwijających się, przy czym dane te nie uwzględniają przekazów nieformalnych, które szacuje się na co najmniej 50% wartości oficjalnych danych29. Transfery mogą być wykorzystane bezpośrednio na konsumpcję lub inwestycje, w dłuższej perspektywie czasu oddziałują w postaci tzw. efektu mnożnikowego. Wynika to z faktu, że w gospodarce każdy dodatkowy wydatek powoduje określone dla niej skutki na różnym poziomie i nawet typowo konsumpcyjne wydatki zwiększają popyt na pewne produkty.
Tabela 11.5. Przekazy pieniężne wysyłane przez emigrantów do wybranych
regionów i krajów świata w mld dolarów i jako % PKB w 2006 roku
Region świata |
W mld dolarów |
do Azji |
115,8 |
do Ameryki Łacińskiej |
68,1 |
do Europy |
61,0 |
do Afryki |
38,9 |
na Bliski Wschód |
17,6 |
Ogółem |
301,4 |
Kraj |
Jako % PKB |
Gwinea-Bissau |
49 |
Sao Tomee Principe |
39 |
Erytrea |
37 |
Tadżykistan |
34,9 |
Zachodni Brzeg i Strefa Gazy |
34,9 |
Laos |
34,8 |
Zielony Przylądek |
34 |
Kirgistan |
32 |
Mołdawia |
32 |
Grenada |
31,8 |
Źródło: cyt. wg „The Economist” 5.01.2008, s. 11.
Współczesne państwa coraz trudniej radzą sobie z rozwiązywaniem różnych problemów, nie tylko zresztą społecznych. Nie udało się też utworzyć nigdzie na świecie państwa w pełni sprawiedliwego czy też państwa w pełni solidarnego. Ten pierwszy typ państwa, oparty na idei sprawiedliwości społecznej, realizuje z różnym skutkiem najważniejszą wartość współczesnego świata, jaką jest przestrzeganie praw człowieka. Sprawiedliwość jest jedną z kardynalnych cnót mo-
29
Komisja Rozwoju - Dokument roboczy w sprawie rozwoju i migracji 2006.