Ćwiczenia spostrzegania wzrokowego powinny być przewidziane przede wszystkim dla dzieci o niesprawnej percepcji wzrokowej. Układ i dobór ćwiczeń musi być ustopniowany tak, aby ich cel mógł być zrealizowany efektywnie przez dziecko. A zatem pod uwagę brać trzeba aktualne możliwości, rodzaj i stopień nieporadności, kierunek postępowania rcedukacyjno-stymulacyjnego oraz perspektywiczne potrzeby rozwojowe. Nie można przeskakiwać kolejnych progów trudności, aby nie zakłócić systematycznego i trwałego rozwoju prawidłowej percepecji spostrzeżeń wzrokowych.
Ćwiczenia spostrzegania wzrokowego stosuje się także wobec dzieci u których tego typu zaburzeń nie stwierdzono, gdyż mogą one pełnić funkcje kompensacyjne w przypadku zaburzeń innych funkcji psychicznych. Ponadto są czynnikiem relaksacyjnym w porównaniu z innego rodzaju ćwiczeniami. Skuteczność ich uzależniona jest od:
- częstotliwości stosowania, a więc muszą być uwzględniane w każdej jednostce zajęciowej,
- umiejętności łączenia z innymi rodzajami ćwiczeń poprzez wplatanie i wykorzystywanie wykształconych czy nabywanych umiejętności w nowych zadaniach,
- systematycznego utrwalania zdobytych umiejętności.
Prawidłowa realizacja usprawniania percepcji wzrokowej to:
- różnicowanie wzrokowe: obserwowanie, porównywanie, segregowanie, klasyfikowanie, składanie i rozkładanie części, szczegółów, szukanie różnic i podobieństw, brakujących części,
- werbalizacja spostrzeń wzrokowych, tj. słowne określanie spostrzeżeń,
- sprawdzanie poprawności i dokładności wykonanej pracy, czyli autokontrola i autokorekta.
KOLEJNOŚĆ ĆWICZEŃ
l. Ćwiczenia najprostsze z przedmiotami naturalnymi, znanymi i bliskimi dzieciom: zabawki, przedmioty codziennego użytku, owoce, liście drzew itp.
- Wykonując rozmaite zadania dzieci wdrażają się do ćwiczeń w różnicowaniu poprzez wnikliwą obserwację, porównywanie, wyodrębnianie różnic i podo-
1R
bieństw, dostrzeganie istotnych cech, szczegółów pozornie niedostrzegalnych, a jednak decydujących o zróżnicowaniu.
_ w trakcie działania wypowiadają się nazywając przedmioty, określając swoje spostrzeżenia, klasyfikując określane cechy, tworząc pojęcia.
Oceniając swoją pracę wspólnie z terapeutą, dokonują autokorekty i kolejnej autokontrołi.
2. Ćwiczenia z figurami geometrycznymi.
1, Figury pełne, wyraziste, różnobarwne, różnej wielkości i kształcie kwadratów, prostokątów, trójkątów, rombów, równoległoboków, deltoidów, wielokątów:
a) wyszukiwanie kształtów podobnych,
b) segregowanie według różnych zasad doboru,
c) kompozycje pasowe - szlaczki,
d) tworzenie domin,
e) tworzenie loteryjek,
0 tworzenie składanek wg wzoru.
Wykorzystanie gotowych figur plastikowych, papierowych, przygotowanych z kolorowego papieru, pomalowanych i wyciętych.
2) Figury konturowe:
a) dobieranie do pary figury konturowej i pełnej,
b) tworzenie par figur konturowych tej samej i różnej wielkości,
c) obwodzenie konturów figur kredką, pogrubianie, kalkowanie,
d) zamalowywanie wnętrza konturu,
e) obrysowywanie szablonów i tworzenie figur konkretnych,
f) zmniejszanie lub powiększanie wielkości figur,
g) wpisywanie figur jednych w drugie,
h) nakładanie figur na siebie,
i) „odczytywanie” figur ze złożonych układów,
j) uzupełnianie figur brakującymi elementami,
k) tworzenie kompozycji w formie wzorków, szlaczków.
3) Małe figury geometryczne w elementach różnego typu układanek mozaikowych, łamigłówek geometrycznych, klocków, gier planszowych, kart dla dzieci.
Pomoce:
„Układanka” - mozaika Libella 3.
„Materiał logiczny” stosowany w przedszkolu i kl. I-II (klocki).
Układanki mozaikowe z drobnymi elementami.
Domina i loteryjki z figurami geometrycznymi.
Klocki w kształcie figur geometrycznych.
Szablony z figurami geometrycznymi oraz „Mały architekt”.
Książeczki „Wesołe zagadki”.
19