2. Opuszczanie i unoszenie szczęki z zaznaczaniem dwu faz.
3. Ruchy żucia z pełnymi ruchami warg i policzków.
4. Ruchy ze skrajnego położenia prawego do lewego, wargi początkowo rozchylone, potem zwarte.
5. Ruchy w prawo, w lewo z zaznaczeniem pozycji środkowej (na 4 takty) tempo od wolnego do coraz szybszego.
b) Podniebienie miękkie (obserwacja w lusterku przy szeroko otwartej jamie
ustnej).
1. Ziewanie przy nisko opuszczonej szczęce, język spoczywa na dnie.
2. Jama ustna szeroko otwarta - wdech przez nos, wydech ustami.
3. Głębokie oddychanie przez jamę ustną przy zaciśniętych nozdrzach i przez jamę nosową, przy zamkniętej jamie ustnej.
4. Kaszlanie przy wysuniętym na zewnątrz języku.
5. Chrapanie na wdechu i wydechu.
6. Energiczna wymowa połączeń głosek z uwzględnieniem tylno-językowych zwartych k - g: kuk, ugu, oko, ogo, uk - ku, ug - gu.
c) Język
1. Wysuwanie na zewnątrz i cofanie w głąb jamy ustnej języka wydłużonego w kształcie grolu lub rozpłaszczonego w kształcie łopaty.
2. Rozszerzanie i zwężanie masy języka w pozycjach kontaktu z wargami i zębami i bez tego kontaktu.
3. Ruchy koliste w lewo i prawo językiem daleko wysuniętym na zewnątrz.
4. Zginanie języka w kształcie łopaty w kierunku nosa i warg dolnej.
5. Zginanie języka w górę i w dół wewnątrz jamy ustnej.
6. Oblizywanie zębów i zewnętrznych powierzchni dziąseł pod wargami w prawo i w lewo - usta zamknięte.
7. Oblizywanie warg przodem języka.
8. Wciąganie języka w głąb jamy ustnej z położenia na wardze górnej jak najdalej do jamy gardłowej i powrót tą samą drogą.
9. Dotykanie różnych miejsc w jamie ustnej zaostrzonym końcem języka.
10. Język w rulonik - na zewnątrz jamy ustnej, boki uniesione, w lnii środkowej - wzdłuż bruzdy zagłębienia. Dmuchanie powietrza, aby przepływało przez rulonik.
11. Język w kształcie rulonika wewnątrz jamy ustnej tuż za zębami, po zbliżeniu siekaczy i spłaszczeniu warg dmuchami powietrza przez rulonik - przygotowanie do głosek s, z.
12. Język ułożony płasko, mocno przylega do bocznych zębów i dziąseł szczęki górnej, luźny przód języka wykonuje ruchy do zębów górnych i dolnych, a następnie do dziąseł górnych i dolnych.
Zachowując powyższy układ uderzeć wielokrotnie językiem o dziąsła górne i wymawiać t...t...t...d...d...d... zbliżyć przód języka do dziąseł na odległość 1 mm i dmuchać na język - przygotowanie do głoski „r”. Wewnątrz jamy ustnej język w kształcie łyżeczki (na grzbiecie okrągłe włębienie, boki i przód uniesione do góry) zbliżyć siekacze, zaokrąglić wargi, dmuchać na język - przygotowanie do głosek sz, ź.
13.
14.
d) Wargi
1. Nadymanie policzków - wargi zwarte, maksymalne zwiększenie objętości przedsionka jamy ustnej.
2. Nadymanie z uwolnieniem nagromadzonego powietrza - powstający szmer przypomina głoskę p.
3. Nadymanie policzków: zatrzymanie powietrza na 4-5 sek.; zmiana lewego i prawego w zależności od przesunięcia.
4. Zwieranie i rozwieranie warg przy zaciśniętych zębach.
5. Zaokrąglanie i spłaszczanie warg przy zwartych szczękach.
6. Odciąganie na boki kącików ust.
7. Cmokanie przy dowolnym układzie warg.
8. Wymawianie samogłosek ustnych z przesadną artykulacją, następnie łączenie w pary i parokrotne powtarzanie a-i; a-u-a-u; i-a-i-a; u-a-u-a.
9. Szczęki zwarte, unoszenie wargi górnej, opuszczanie dolnej.
10. Ssanie.
11. Utrzymywanie wargami patyczka, kącikami ust wydmuch powietrza.
12. Wibracje warg - parskanie.
B„ Ćwiczenia oddechowe - kształcenie narządów oddychania, rozwijanie
pojemności płuc, wyrabianie właściwych ruchów przepony, prawidłowego oddechu: szybki wdech - powolny, długi wydech.
1. Bańki mydlane - wydmuchiwanie i wciąganie.
2. Dmuchwanie w puszki dmuchawca, w wiatraczek, gwizdki, balonik.
3. Zdmuchiwanie lekkich puszków, piórka, piłeczki ping-pong, balonika.
4. Wąchanie kwiatków.
5. Wdech z unoszeniem ramion do góry, wydech z powolnym opadaniem ramion.
6. Długie wymawianie głoski „s” ze zmienną głośnością.
7. Wymawianie tekstu na jednym wydechu.
8. Zatrzymywanie oddechu.