0172

Systemy polityczne współczesnego świata

silniejszej od pozostałych. W wyborach w okresie 1987-1997 żadnej z partii nie udało się zdobyć więcej niż 20% głosów. W dwóch pierwszych elekcjach zorganizowanych w tym czasie (1987 i 1992 r.) najsilniejsza okazała się partia Pangu Pati, zaś w 1997 r. Partia Ludowego Postępu (PPP). One przejęły odpowiedzialność za tworzenie gabinetów koalicyjnych.

Zresztą Papua-Nowa Gwinea i Fidżi to bardzo „niespokojne” jak na ten region demokracje. W 1987 r. na Fidżi miały miejsce dwa pucze wojskowe, których celem było przywrócenie dominacji politycznej rdzennej ludności melanezyjskiej. Demokracja dobrze sobie radziła w tym kraju tak długo, jak instytucje polityczne zapewniały dominację tej grupie etnicznej. Z chwilą wygrania wyborów w 1987 r. przez partię reprezentującą mniejszość hinduską wojsko interweniowało i w efekcie została zawieszona konstytucja. Nowa konstytucja z 1990 r. zagwarantowała Melane-zyjczykom kontrolę nad legislatywą, przyznając im 23 miejsca wobec 19 zarezerwowanych dla społeczności hinduskiej. Trzeba pamiętać, że strukturyzacja systemu partyjnego opiera się przede wszystkim na konflikcie etnicznym, a partie polityczne reprezentują poszczególne mniejszości. Zapis konstytucyjny wpłynął więc na charakter rywalizacji politycznej i zdeterminował mechanizm systemu partyjnego. Dominującą pozycję zajmuje więc partia reprezentująca rdzenną ludność kraju. Warto zdać sobie sprawę z faktu, że Melanezyjczycy stanowią około 48% populacji, a Hindusi - 46%. Zapis konstytucyjny dość wyraźnie zatem narusza demokratyczne zasady rywalizacji. Sytuacja powtórzyła się w 2000 r. Znów dokonano zamachu stanu, a jego organizatorzy (wspierani przez armię) tradycyjnie już zażądali ograniczenia (dalszego) praw mniejszości hinduskiej oraz usunięcia z zapisu konstytucyjnego klauzuli dopuszczającej możliwość piastowania urzędu premiera przez Hindusa.

4. Systemy partyjne Azji

Charakterystyka systemów partyjnych tego regionu rodzi z jednej strony szereg problemów, ale z drugiej strony ujawniają się w rozwoju politycznym poszczególnych krajów i subregionów pewne prawidłowości, a nawet uniwersalne tendencje, co upraszcza proces analizy. Zasadniczy problem - podobnie jak w przypadku systemów partyjnych Afryki - związany jest z bardzo młodym z reguły wiekiem demokracji (wyjątkiem są jedynie Indie, Izrael i Japonia), co uniemożliwia mówienie o istnieniu stabilnych reguł gry politycznej. W dodatku w wielu „starszych” demokracjach (powstałych po 1945 r.) ujawniają się - z różną zresztą częstotliwością - zjawiska,

168