134 2

134 Naprawa samochodów Syrena

Bieżnik musi się przeciwstawić wpływom czynników chemicznych i mechanicznych, zapewnić skuteczne hamowanie, ruszanie i gwałtowne przyspieszanie na każdej jezdni w każdym czasie oraz w różnych temperaturach.

c)    Bok bieżnika zawarty jest między obrzeżem i bieżnikiem, a wskutek swej elastyczności zapewnia wygodę jazdy samochodem. Przyjmuje on uderzenia od małych nierówności nawierzchni, a energia odkształcenia zamieniana jest na ciepło, przyczyniając się do podwyższenia temperatur}' opony. Jeżeli ciśnienie powietrza w dętce jest niedostateczne, to jazda powoduje rozluźnienie nitek kordu na boku bieżnika, który poza tym podlega największemu zmęczeniu i najczęstszym uszkodzeniom wynikającym z tarcia o krawężniki oraz uderzeń bocznych.

d)    Obrzeża zapewniają oponie dobre przymocowanie we właściwym miejscu na obręczy koła, zapobiegając jednocześnie zsunięciu się opony wskutek uderzeń lub bocznych nacisków. Współczesne opony mają obrzeża wykonane z jednolitego drutu lub linki plecionej z cienkich drutów stalowych zalanych w gumie i owiniętych warstwą kordu w celu uzyskania właściwego kształtu i sztywności.

Na boku każdej opony samochodowej wytłoczone jest jej międzynarodowe oznaczenie znamionowe, które ujmuje nazwę lub znak producenta, wymiary zasadnicze i kolejny numer fabryczny. W ogumieniu niskociśnieniowym, jakie jest zastosowane w samochodzie Syrena, podano oznaczenie międzynarodowe, w którym pierwsza liczba wyraża szerokość B (rys. 11.3), nato-

Rys. 11.3. Charmkterystycuie wymiary niskociśnieniowej opony samochodowej

miast druga — średnicę wewnętrzną D. Wymiary podawane są w calach i łączone znakiem ” lub „X”. Umownie przyjmuje się, że dla opon konwencjonalnych-ćiagonalnych wysokość H rów-ia jest szerokości B. W oponie samochodu Sy-rona zastosowana jest opona 5,60—15" = B—D.

Ostatnio coraz częściej spotyka się oznaczenia nilimetrowo-calowe, np. 155X15, składające się z wymiaru szerokości opony B w mm, równej vi tym przypadku 155 mm i średnicy wewnętrznej e*;Ony D w calach, równej w tym przypadku 15" (cali).

Wśród opon krajowych rozróżnia się dwa gatunki: I i II.

Kryterium zakwalifikowania opony do I lub II gatunku stanowi jej wygląd zewnętrzny oraz takie wady wykonawcze, które w żadnym stopniu nie mogą wpływać na zdolność eksploatacyjną opony. Opona, niezależnie od gatunku (1 czy II), powinna osiągnąć ten sam przebieg eksploatacyjny zgodnie z odpowiednimi normami.

W ostatnich latach konstrukcja opony przeszła znaczną ewolucję, przy czym należy podkreślić, że proces ten rozwija się coraz bardziej dynamicznie.

Współczynnik profilu, wyrażający się stosun-H

kiem q , który w oponach tradycyjnych wynosił 1, obecnie dla opon diagonalnych przyjmuje wartości 0,95-4-0,82, a czasami nawet 0,77, a więc opony współczesne niskoprofilowe charakteryzuje duża szerokość przy niskiej wysokości. Poza oponami diagonalnymi coraz bardziej rozpowszechniają się obecnie opony promieniowe i opasane.

Opony promieniowe cechuje niewielki opór toczenia, większa niż w oponach diagonalnych powierzchnia przylegania do podłoża, duża odporność na boczne znoszenie, a najpoważniejszą ich zaletą jest często dwukrotnie większa trwałość (odporność na zużycie) w stosunku do opony diagonalnej. Niebagatelnym atutem jest również mniejsze zużycie paliwa przy nieco zwiększonej szybkości maksymalnej pojazdu wyposażonego w opony promieniowe.

Współczynnik profilu przeciętnych opon promieniowych zawiera się w granicach 0,82-4-0,70, a w najbliższym czasie przewiduje się wdrożenie do produkcji opon o współczynniku profilu 0,55. Niestety, opona promieniowa ma również swoje wady, do których należą gorsza płynność ruchu pojazdu przy małych prędkościach jazdy oraz wyższa cena opony. Na niektórych rodzajach nawierzchni (bruk lub kostka) opona promieniowa wykazuje wyraźną tendencję do dudnienia, przenoszącego się na nadwozie w postaci intensywnego hałasu. Konieczna jest więc w tym przypadku izolacja wnętrza pojazdu, co nie zawsze jest możliwe do zrealizowania w samochodzie już produkowanym. Nie można więc bezkarnie stosować opon promieniowych do samochodu, w którym nie ma w zawieszeniu dostatecznej liczby elementów gumowych, tłumiących wymienione nieprzyjemne efekty dźwiękowe.

Opona opasana, łącząca pewne cechy dodatnie opon diagonalnych i promieniowych, zaczyna się obecnie coraz bardziej liczyć w przemyśle motoryzacyjnym.

Dla warunków zimowych przemysł Krajowy wyprodukował rzeźbioną oponę błotno-śniegową 5.60X15 do samochodu Syrena, charakteryzującą się w stosunku do zwykłej diagonalnej znacznie większą (około 30*/«) przyczepnością kół do zaśnieżonej nawierzchni na zakrętach, dużą zdolnością pokonywania śniegowych przeszkód, zasp, zawianych śniegiem odcinków dróg. Zwraca się jednak uwagę, że opony błotno-śniegowe sa bardziej hałaśliwe od opon zwykłych.

Bardzo dobre własności jezdne uzyskuje się na zaśnieżonych drogach przy użyciu łańcuchów zakładanych na opony. Łańcuchy takie mają szybko-sprawne uchwyty pozwalające na natychmiastowe, bez podnoszenia pojazdu, uzbrojenie lub rozbrojenie samochodu przystosowujące do aktualnych warunków drogowych. Nie poleca się natomiast dla eksploatacji turystycznej kolcowania opon, gdyż poza niszczeniem nawierzchni dróg w przypadku eksploatacji pojazdu na nie zaśnieżonym asfalcie, są one wręcz niebezpieczne.