1 (168) 2

336 Wybór prac krytycznych

Również fantastyka Verne’a zaważyła na twórczości autorów polskich. Jeżeli u Sienkiewicza krytycy stwierdzają wpływ historycznej powieści Aleksandra Dumasa — nie wspominam o nim w swoim referacie, bo przez młodzież przechwycony został dopiero w XX wieku, o czym świadczą jego wydania przez „Iskry” — to Verne wywarł podobny wpływ na powieści Władysława Umińskiego. Trudno powiedzieć coś o wpływie francuskiej powieści obyczajowej na autorki polskie, bo odmienność warunków społecznych nadała powieściom autorek polskich ich specyficzny, bardzo narodowy charakter.

IV.

WYBÓR

AUTORÓW OBCYCH

PLUTARCH Z CHERONEI

ŻYWOTY SŁA WNYCH MĘŻÓW* (Fragment)

TYMOLEON

[...] Wojsk najemnych miałTymoleon cztery tysiące, ale i z tych po drodze stchórzyło około tysiąc ludzi. Wycofali się oni z szeregów uważając, że Tymoleon nie ma już zdrowych zmysłów, lecz starość odebrała mu rozum, jeżeli przeciwko siedemdziesięciotysięcznej armii nieprzyjacielskiej idzie z pięciu tysiącami piechoty i jednym tysiącem konnicy! A do tego prowadzi tych ludzi osiem dni drogi od Syrakuz, tak że ani w razie ucieczki nie będą się mieli gdzie schronić, ani tych, co padną na polu bitwy, nie będą mogli pogrzebać.

Lecz Tymoleon uważał to tylko za swój zysk, że tamci jeszcze przed bitwą pokazali, czym są. Tych zaś, co wytrwali przy nim, zagrzał do walki i w pośpiesznym marszu zdążał dalej nad rzekę Krymesos^{1 2}, gdzie zbierały się—jak słyszał — również wojska kartagińskie.

26. Kiedy już podchodzili pod wzgórze, za którym mieli zobaczyć w całej pełni wojska nieprzyjacielskie i ich obozowisko, natknęli się na muły obładowane opichem³. Ogół wojska widział w tym zaraz zły znak, ponieważ według zwyczaju opichem wieńczy się najczęściej grobowce zmarłych. Stąd też po-

22 — Literatura dla dzieci i młodzieży

1

* Żywoty sławnych mężów. Wrocław 1953 („Biblioteka Narodowa” seria 11 nr 3, ze wstępem T. Sinko). Przekład: Mieczysław Brożek.

2

   Krymesos (lub Krimisos) rzeka w zach. kącie Sycylii; według jednych dzisiejsza Fiume Freddo, płynąca ku północy, według innych dzisiejsza Belice, wpadająca do morza niedaleko Selinus.

3

   Opich — po grecku selinon, po łacinie apium, rodzaj selera czy pietruszki.