1 (203) 2

406 Wybór prac krytycznych

czne, wychowanie fizyczne). Najgorzej pod tym względem przedstawia się sprawa na kierunku filologii polskiej. Wprawdzie zwiększona jest liczba godzin dla przedmiotu „literatura polska”, ale dołączono do tego, obok literatury dla dzieci i młodzieży, literaturę powszechną. Pomijając fakt, że wykładowcy mało są zorientowani w rozwoju literatury dla dzieci i jej zasobie współczesnym — trzeba zwrócić uwagę, że tak obszerny zakres specjalizacji już w szkole wyższej, bo za taką trzeba też uważać i SN — jest dość ryzykowny. Wykładowcy trudno będzie opanować tak olbrzymi materiał. A śledzenie ukazujących się dzieł literackich i nowych publikacji naukowych jest prawie w tym zakresie nieosiągalne.

Największym jednak mankamentem rozłożenia godzin jest brak ćwiczeń, i to na wszystkich kierunkach. Wobec czego właściwie mała jest możliwość zapoznania się z tekstami z zakresu współczesnej zwłaszcza literatury dla dzieci i młodzieży wchodzącymi do lektury, zwrócenia uwagi na ich analizę i przykładowego omawiania na lekcjach. Ważne jest poza tym wprowadzenie na wszystkich kierunkach SN-ów nie kolokwium, ale egzaminu — podniosłoby to wymagania w tym zakresie. Bardzo niebezpieczne dla przygotowania nauczyciela czy wychowawcy i jego dalszej praktyki może być zaniedbanie tego materiału, powierzchowne tylko zapoznanie się ze współczesną twórczością, bez egzekwowania znajomości tekstów oraz wiadomości poprzez egzamin. Trzeba jeszcze dodać, że ostatni program (1960 r.) obowiązujący na filologii polskiej w SN z niewiadomych przyczyn obejmuje tylko materiał z historii literatury dla dzieci do I wojny światowej, obszernie wprowadza zagadnienia z badań czytelnictwa, pomija natomiast literaturę współczesną. Należy to jak najszybciej uzupełnić.

Przygotowanie do zawodu nauczycieli w WSP, nauczycieli, którzy i teraz, i w przyszłości mogą uczyć w szkole tzw. rozwojowej — nie jest dostatecznie zabezpieczone. Program WSP przewiduje tylko 2 godziny na wykłady w semestrze V i zaliczenie. Dawne — bardzo pożyteczne dwugodzinne ćwiczenia uległy niezauważalnie skreśleniu. Taka sytuacja nie upoważnia do przewidywań, że student wyjdzie z WSP ze znajomością tekstów obowiązującej lektury w klasach I—VIII, jak również, że będzie się orientował w rozwoju współczesnej literatury dla dzieci i młodzieży. Wprawdzie istnieją już podstawowe opracowania — zarysy historyczne i szereg rozpraw, ale przy zaliczeniowym tylko systemie trudno będzie stawiać większe wymagania studentom.

Istotnym postulatem dla tego poziomu studiów jest przywrócenie na jednym z semestrów, może VI, dwugodzinnych ćwiczeń z literatury współczesnej dla dzieci oraz wprowadzenie kolokwium lub nawet egzaminu.

W świetle tych rozważań jest rzeczą oczywistą, że literatura dla dzieci i młodzieży stanowi jedno z głównych źródeł wiedzy nauczyciela języka polskiego. Troska o gruntowną specjalizację powinna nadać większą wagę kierunkowym dziedzinom, a zatem powinno się znaleźć bardziej poczesne miejsce dla wiedzy o rozwoju literatury dla dzieci i młodzieży.

We wszelkiego typu studiach nauczycielskich istotne jest wprowadzenie ćwiczeń poświęconych przeglądowi klasycznej i współczesnej twórczości dla młodego pokolenia. Znaleźć się musi także czas i na adaptacje filmowe, radiowe, telewizyjne tekstów literackich i na repertuar teatru dziecięcego — na wszystkie te formy, tak żywe w apercepcji dziecka, a mało jeszcze przez szkołę opanowane. Konieczna jest jakaś forma wyegzekwowania tych wiadomości i umiejętności. Na kierunku filologii polskiej SN — w świetle wyżej podanych uzasadnień — istotne jest wprowadzenie, a raczej przywrócenie, osobnego przedmiotu, wydzielonych godzin dla omawianej literatury. Wydaje się, że miejsce książek dla dzieci w lekturze szkoły podstawowej całkowicie to wyjaśnia.

W szkolnictwie przygotowującym specjalistów nauczycieli całej szkoły ogólnokształcącej, czyli przede wszystkim w WSP, ważne jest przywrócenie dwugodzinnych ćwiczeń i ustalenie właściwej formy sprawdzania znajomości materiału, co najmniej w postaci kolokwium.

Takie zabezpieczenie przygotowania nauczyciela w zakresie literatury dla dzieci i młodzieży będzie dopiero odpowiadać programowi szkolnemu i kierunkowi rozwoju współczesnej kultury.