AnalizaFinansowaTeoriaPrakty 3

Metody i kierunki przyczynowej analizy rentowności

Dla bezpośredniej oceny efektywności podstawowej działalności należy wykorzystać szczegółową postać wskaźnika rentowności sprzedaży, tj. wskaźnik rentowności sprzedanych produktów, towarów i materiałów, a mianowicie:

zysk na sprzedaży

-------x 100

przychody ze sprzedaży produktów, towarów i materiałów

Ocena ustalona w przedstawionej formie ma wiele zalet, gdyż informując o poziomie rentowności, osiągniętej bezpośrednio z działalności podstawowej, operacyjnej, charakteryzuje się dużym stopniem porównywalności i to nie tylko w ramach jednego przedsiębiorstwa ale i w analizach międzyzakładowych. Jej wyniki mogą więc stanowić podstawę dla ujawnienia rezerw występujących w przedsiębiorstwie, i tym samym poprawy jego pozycji konkurencyjnej. Poziom rentowności sprzedaży wiąże się z udziałem w rynku danego przedsiębiorstwa. Im większa rentowność sprzedaży, tym przedsiębiorstwo jest bardziej konkurencyjne na rynku. Wyższy poziom rentowności to także większa płynność finansowa, która umożliwia prowadzenie szerszych inwestycji, wypłatę dywidend czy też obsługę i spłatę zadłużenia. Ujemne odchylenia od przyjętych wzorców - wielkości pożądanych powinny być przedmiotem szczegółowej analizy w zakresie:¹⁰⁰

-    udziału przedsiębiorstwa w rynku,

-    zmian wielkości sprzedaży i rozwoju nowych produktów,

-    zmian cen,

-    zmiany struktury asortymentowej,

-    poziomu kosztów sprzedanych towarów i produktów, poziomu kosztów ogólnych zarządu i kosztów sprzedaży.

Jak więc wynika z przedstawionego zakresu analizy, jej przedmiotem jest nie tylko rentowność wszystkich sprzedanych produktów lub towarów, ale też rentowność poszczególnych rodzajów wytwarzanych produktów bądź sprzedawanych towarów oraz ich udział w portfelu asortymentowym fumy. Różnice występujące w rentowności danych wyrobów wskazują na istniejące rozbieżności w sposobach organizacji i realizacji procesów wewnętrznych oraz występujących powiązaniach w całym łańcuchu tworzenia wartości. Rentowność sprzedaży może

i"(i -p Waśniewski, W. Skoczylas, Syntetyczna ocena wyników i położenia finansowego przedsiębiorstwa, „Rachunkowość” 1998, nr 4.

253