Teoria i praktyka analizy finansowej w przedsiębiorstwie
ekonomicznej, pozwala przy zastosowaniu metod ilościowych na uzyskanie dobrych wyników prognoz. Wskaźniki przyszłościowe można też określać wykorzystując rachunek prawdopodobieństwa. W tym wypadku planowana wielkość wskaźnika jest średnią arytmetyczną ważoną wielkości danego wskaźnika ustalonej dla trzech wariantów scenariusza, tj. prawdopodobnego, pesymistycznego i optymistycznego i współczynników prawdopodobieństwa. Jeżeli więc planowane wskaźniki obrotowości należności z tytułu dostaw i usług wynosiły w wariancie: prawdopodobnym 25 dni, pesymistycznym 40 dni, a w optymistycznym 10 dni, a prawdopodobieństwo ich wystąpienia odpowiednio: 0,6; 0,3 i 0,1, to wartość oczekiwana rotacji należności w dniach wynosi:
25 X 0,6 + 40 X 0,3 +10 x 0,1 = 28 dni
Otrzymany wynik pozwala przyjąć, że w wypadku zrealizowania się przeciętnego scenariusza, wskaźnik obrotowości należności z tytułu dostaw i usług wyniesie 28 dni.
Przedstawiony sposób ustalania planowanych wskaźników jest z całą pewnością dobry lecz też trudny do przeprowadzenia. Elementem ograniczającym powszechność jego stosowania może być problem określania współczynników prawdopodobieństwa. Dlatego też metoda ta wykorzystywana jest przeważnie przy budowie biznesowych planów lub ocenie projektów inwestycyjnych przedsiębiorstwa. W innych wypadkach poleca się wykorzystanie średniej arytmetycznej z danych pochodzących z przeszłości. Jednakże to rozwiązanie daje dobre wyniki tylko wówczas, gdy procesy i zjawiska gospodarcze rozwijały się będą w sposób ciągły. Natomiast im większa występuje nieciągłość w rozwoju zjawisk gospodarczych, tym błąd może być większy. Dlatego leż w warunkach dużej zmienności proponuje się wykorzystanie stosunkowo krótkich szeregów danych statystycznych oraz średniej arytmetycznej ważonej. W tym drugim rozwiązaniu zaleca się stosowanie systemu wag rosnących, co oznacza, że najnowsze wartości mają najwyższą wagę.,<w
W ocenie ryzyka można także wykorzystać miary zmienności, obejmujące odchylenie standardowe czy też przedstawiony współczynnik zmienności, ustalone dla każdego z przedstawionych wskaźników finansowych. Tradycyjnie miarą lyzyka operacyjnego jest także próg rentowności, wskaźnik bezpieczeństwa operacyjnego oraz stopień dźwigni operacyjnej, finansowej i połączonej.
IW W. tarczyński, M. Mojsiewicz, op.cit., s. 148.
354