łizacvjnych, li'j;ist\ka obsługi odpadów40. Ponadto, w logistyce występuj.-) rozbieżności terininologic/nc dotyczące pewnych procesów i zjawisk. Dotyczy to między innymi zdefiniowania zarządzania logistycznego.
W ocenie dorobku teoretycznego logistyki trzeba uwzględnić fakt. że kla-rownośe obrazu logisty ki zaciemniają jej różnorodne związki z innymi dyscyplinami naukowymi, np. z marketingiem. Przedstawione mankamenty są charaktery* styczne dla nowych, jeszcze nie w pełni ukształtowanych dyscyplin naukowych.
Można jednak stwierdzić, że w Polsce logistyka jest uznawana za sferę działalności gospodarczej. Dyskusje wzbudza natomiast zdefiniowanie logistyki w aspekcie metodologicznym. Czy jest to ty lko przedmiot wykładany w szkołach wyższych. czy jest to dziedzina wiedzy, czy wreszcie jest to już dyscyplina naukowa?
Na niedostatki teoretycznych podstaw logistyki zwracają także uwagę między innymi logistyce niemieccy, np. niemiecki logistyk H. Ehrmann4 najważniejsze problemy teoretyczne logisty ki ujął w formie czterech pytań:
1. Czy logistyka jest tylko modnym terminem?
2. Czy logistyka zaw iera nowe źródła poznania?
3. Czy logisty ka jest now ą dyscyplina naukową?
4 Czy logistyka jest starą ale teraz ponownie odkrywaną sferą działalności?
Podobne pytania stawia również H.Ch. Pfohl4:. Problemy te wymagają od-powiednjego podejścia metodologicznego.
Wyróżnienie logistyki jako dyscypliny naukowej lub też jako dziedziny wiedzy wymaga zastosowania odpowiednich kryteriów. Według teoretyków nauk o organizacji i zarządzaniu4 wyróżnia się pięć kryteriów, według których wyodrębnia się dyscyplinę naukową, przy czym za podstawowe przyjmuje się:
- przedmiot badań.
1 metody badawcze.
11"o*ęocprmłttawii R Iieon Proca) kwiMu/nc u przcdsiibiorswie. Impuls Plus Consulting. Gdynia 2001.
9 H Ekranu rabuje Fnedncfc Kich! Veriag. Ludwipshafcn 1090. i HCb Plohl Systemy. op. ffl
51. KizyZauoulki Podstawy nauk o organi/acn j /m/ad/amu Wydawnictwo Naukowe PWN. Warszawa | M Bielski Organizacje. Ul.. Udl 1996.
literaturze dominuje pogląd, że przedmiotem logistyki jest przepływ produktów (materiałów, półproduktów i wyrobów finalnych) / miejsc pochodzenia do miejsc odbioru (zużycia, konsumpcji). Jednak przepływ produktów w gospodarce nie odbywa się samoczynnie, lecz wymaga wymiany informacji pomiędzy tymi miejscami. Informacje wyprzedzają i wywołują przepływ produktów, towarzyszą mu w sposób objaśniający i następują po nim jako potwierdzenie lub jako brak potwierdzenia'*4.
Za przedmiot logistyki należy więc uznać przepływ produktów i związanych z nim informacji z miejsc pochodzenia do miejsc odbioru (zużycia, konsumpcji). Przepływ produktów i związanych z nim informacji musi być tak ukształtowany, aby w sposób sprawny i efektywny zaspokoić wymagania od biorców (klientów). Może to nastąpić poprzez organizacyjne, techniczne i finansowe skoordynowanie przebiegu procesów i czynności logistycznych. Logistyka zajmuje się więc fizycznym przepływem produktów, natomiast nic zajmuje się transakcjami składającymi się na zakup i sprzedaż produktów ora/ cesją praw własności tych produktów.
Drugim elementem przedmiotu logistyki są obiekty badań, w których zachodzą określone procesy i zjawiska. Tymi obiektami są systemy logistyczne. Oznacza to, że przepływ surowców', półproduktów i wyrobów filialnych od miejsc zaopatrzenia do miejsc odbioru (zużycia, konsumpcji) powinien być rozpatrywany, badany i projektowany w ujęciu systemowym. Szersze rozważania
0 systemach logistycznych przedstawiono w rozdziale II.
Inne kryterium wyodrębniania dyscyplin naukowych to stosowane metody badawcze. Jednakże coraz częściej uważa się. że stosowane metody badań i formułowania twierdzeń bywają wspólne dla różnych dyscyplin naukowych, gdyż łatwo przenikają współcześnie przez granice tych dyscyplin. Logistyka również korzysta z dorobku naukowego innych, wcześniej ukształtowanych nauk. W logistyce dominują w dalszym ciągu metody zapożyczone i zaadaptowane z innych nauk, takich jak: cybernetyka ekonomiczna, rachunkowość, badania operacyjne, informatyka, teoria systemów. Nie można więc uznać metod badawczych za cechę wyróżniającą logistykę jako samodzielną dy scy plinę naukową. Tym niemniej, posługuje się ona także sw'oirni specyficznymi regułami
1 procedurami, /wrócił na to uwagę M. Ciesielski .
Miody wiek logistyki jest jedną z przyczyn, iż nie spełnia ona dzisiaj wszystkich rygoiystycznycli kryteriów wyodrębniania dyscyplin naukowych.
" 11 Gli 1*11*1: Systemy .. op cli
*•' M C iesielski Strategie logut>tJnc piwlsiębiorsiw AE. Awnan IWI