DSC08794 [ www potrzebujegotowki pl ]

stosowania zasady przepływów. Oznacza to, że przepływy materiałów, półproduktów i wyrobów finalnych wraz z towarzyszącymi im informacjami bada się w ujęciu systemowym.

2. Zasada „myślenia o całości”, czyli podejścia systemowego

2.1. Istota podejścia systemowego w logistyce

Logistyczna zasada ..myślenia o całości" tkwi swoimi korzeniami w teorii systemów. Teoria ta zrobiła ogromną karierę najpierw w biologii i naukach technicznych (np. w informatyce, cybernetyce, automatyce), a później w naukach humanistycznych, prawnych i ekonomicznych. Podejście systemowe jest nadal dominującymi wzorcem (paradygmatem) w naukowym poznaniu rzeczywistości⁵⁴. Podejście systemowe: po pierwsze, koncentruje się na oddziaływaniach między częściami (elementami) określonej całości, po drugie, opiera się na spojrzeniu ogólnym, całościowym, po trzecie, prowadzi do działania kierunkowego, nastawionego na cel określonej całości.

Charakterystyczną cechą podejścia systemowego jest więc kompleksowy charakter rozpatrywania wszystkich zagadnień. Dlatego też dokonanie zmian jednej części całości wymaga zmian w pozostałych jej częściach. Jednocześnie wszelkie działania powinny zaczynać się od rozpatrywania całości jako przesłanki. natomiast części i relacje między nimi powinny stanowić pochodną tych zmian' . Zastosowanie teorii systemów w logistyce wyniknęło z samego charakteru i zadań logistyki. Procesy logistyczne tworzą bowiem strukturę systemu w postaci elementów i relacji między nimi. Istota podejścia systemowego w logistyce polega na tym. że ponad znaczenie poszczególnych elementów systemu logistycznego przedkłada się wzajemne zależności między nimi. Nie chodzi więc o odizolowaną ocenę określonego elementu systemu, np. procesów transportowych czy też magazynowych, ale o całościowe rozwiązywanie problemów logistycznych.

^u L. Krzyżanowski: Op. ca

” RAznc gKfcgl przedstawiono miedzy innymi w pracach' H.Ch Pfohl: Systemy..., op. cit.: M. Nowicka--Skowron: l.lekiywnosc systemów logistycznych. PWE. Warszawa 2000.

- 28

Z lego względu niezbędne są następujące działania:

—    poszukiwanie przyczyn zakłóceń, np. nieplanowane tworzenie zapasów, przedłużanie czasu przepływu produktów nie może być ograniczone tylko do części systemu (podsystemu), lecz poszerzone na inne jego części.

-    decyzje dotyczące danego elementu systemu muszą uwzględniać jego wpływ na sprawność całego systemu, np. wpływ transportu na sprawność całego systemu,

1 rozwiązywanie problemów logistycznych wymaga jednoczesnej integracji czasowych i przestrzennych elementów systemu.

Identyfikację omawianych współzależności należy uznać za pierwszy warunek badania istniejących oraz tworzenia nowych systemów logistycznych. Drugim warunkiem jest uwzględnienie zjawiska synergii. Zjawisko synergii polega na tym. że współdziałające elementy dają wypadkowy wynik pod jakimś względem większy niż prosta suma skutków wywoływanych przez każdy czynnik z osobna. Stąd też przez efekt synergiczny należy rozumieć różnicę między łącznym efektem działania zbioru elementów, między którymi zachodzi współdziałanie a sumą efektów jednostkowych, jakie mogłyby osiągnąć te elementy działając w pojedynkę, a więc nie wchodząc we współdziałanie .

Niezwykle ważnym problemem jest pomiar skutków zjawiska synergii. Często podawany w literaturze „efekt 1 + 1=3” nie ułatwia tego zjawiska, ponieważ sugeruje, że synergia jest zawsze zjawiskiem pozytywnym przynoszącym efekty. Zjawisko synergii powinno być mierzone pod względem wpływu na ekonomiczne zmienne celów⁵⁷. Z tego względu należy porównywać dwa sposoby postępowania: zdezintegrowany i zintegrowany oraz ustalić jaki jest skutek realizacji sposobu zintegrowanego np. w zakresie wzrostu obrotów, obniżki kosztów czy też oszczędności w nakładach inwestycyjnych. Dla logistyki charakterystyczny jest efekt synergiczny systemowej analizy i racjonalizacji kosztów logistycznych.

Efekt synergiczny kosztów' logistycznych można ustalić porównując sumę kosztów poszczególnych, traktowanych odrębnie, faz logistyki z sumą kosztów współdziałających faz logistyki, a więc po analizie i racjonalizacji w ujęciu systemowym. Zgodnie z ideą synergii. poziom kosztów logistycznych w tym drugim sposobie postępowania powinien być niższy.

Uwzględniając wspomniane współzależności oraz wykorzystując zjawisko synergii dąży się w ramach logistycznego „myślenia o całości" do harmonizacji poszczególnych celów cząstkowych. Poszczególne obszary logistyczne mogą

“ L. Krzyżanowski: Op. cii.

” Szerzej o zjawisku synergii w systemach logistycznych S Abt. H Wożniak Podstawy logistyki UU. Gdańsk 1993.

I 29