Logistyka ujmuje, podobnie jak koncepcje marketingowe w latach 60. lub koncepcje strategiczne lat 70., specyficzne, filozoficzne nastawienie do zarządzania przedsiębiorstwem. Sposób pokazania filozofii logistyki wymaga wyróżnienia odrębności logistycznego myślenia w stosunku do innych koncepcji czy też orientacji w zarządzaniu. Logistycy wyróżniają kilka zasad filozofii logistyki. Najczęściej jako wiodącą wyróżnia się zasadę „myślenia o całości”, czyli podejścia systemowego4*. Istota podejścia systemowego w logistyce polega na tym. że ponad znaczenie poszczególnych elementów systemu logistycznego przekłada się wzajemne zależności między tymi elementami. Nie chodzi więc o odizolowaną ocenę określonego elementu systemu. Podejście systemowe wymaga całościowego rozwiązywania problemów logistycznych. Podstawowym celem takiego podejścia jest doprowadzenie do efektywnego funkcjonowania całego systemu, a nie poszczególnych części z osobna49.
* P fry Lognłii - Management und bucgnenc ('ntcmchmcnsplanung. Verlag Barbara Kirach, Munchcn 1989. B Szerzej problem) le eksponuj* iruedzy innymi H.CIi. Pfuhl: Systemy. .. op. cii.: JJ. Coylc. EJ. Banli. CJ. I wglry ir ZazyhaNc logistyczne Op en
Z zasadą tą wiąże się koncepcja całkowitych kosztów logistycznych50. Koncepcja ta opiera się bowiem na założeniu, że wszystkie działania przedsiębiorstwa w sferze logistyki powinny być traktowane jako całość, a nie indywidualnie. Stąd zastosowanie koncepcji całkowitych kosztów wymaga jednoczesnego rozpatrywania wszystkich pozycji kosztowych w trakcie podejmowania decyzji logistycznych. Podjęcie każdej decyzji logistycznej powoduje z reguły, że pewne koszty logistyczne będą wzrastały, inne spadały, a inne zaś mogą pozostawać na tym samym poziomie. Problem polega na tym. aby znaleźć wariant z najniższymi kosztami całkowitymi, jednak przy założeniu osiągnięcia określonego poziomu obsługi odbiorców (klientów)51. Myślenie kategoriami kosztów całkowitych ma duże znaczenie, gdyż systemy logistyczne charakteryzują się znaczną liczbą konfliktów celów w zakresie kosztów.
Jako drugą najczęściej wyróżnia się zasadę (orientację, koncepcję) przepływów52. Jej istota polega na tym, iż zamiast nieskoordynowanych działań poszczególnych przedsiębiorstw w celu racjonalizacji przepływu produktów i informacji należy realizować łańcuch działań w układzie czasowo-przestrzennym. Wyrazem stosowania tej zasady są łańcuchy logistyczne, W łańcuchu logistycznym następuje przepływ materiałów i wyrobów gotowych z punktu pochodzenia do punktu konsumpcji w celu zaspokojenia wymagań klienta. Jest to strumień materiałów. Drugi strumień to strumień informacji towarzyszący strumieniu materiałów. Coraz częściej wymienia się też strumień pieniędzy (gotówki).
Łańcuchy logistyczne służą prowadzeniu odpowiednich działań koordynacyjnych, dlatego są traktowane jako instrument koordynacji przepływu materiałów i wyrobów gotowych. Działania te polegają na identyfikacji i eliminowaniu barier na drodze przepływu materiałów, wyrobów gotowych i informacji oraz skracania czasu tego przepływu.
Również z zasadą przepływów logistycy wiążą koncepcję całkowitych kosztów logistycznych5’. Działania koordynacyjne, a także integracyjne powinny zapewnić obniżenie łącznych kosztów przepływu przy jednoczesny m zapewnieniu określonego poziomu obsługi klientów między uczestnikami tego łańcucha. Dlatego dąży się do usprawnienia całego łańcucha logistycznego. Wyrazem stosowania zasady przepływów są także łańcuchy dostaw.
Obie zasady filozofii logistyki przedstawiają koncepcyjną treść logistycznego myślenia, przy czym „myślenie o całości” jest nieodzownym warunkiem
H.CIi. Pfbhl: Systemy..., op. cii. s' F.J. Dcicr. K. Rutkowski: Op. cii.
P P. Fey: Op. cit.: J. Weber: bogistik - Controlling. Schaffer-Poescher Vcrlag. Stuttgart 199.1. “ J- Weber: Op. cit.