206 Weryfikacja hipotez statystycznych
nr liczebność brzegowa /-tego wariantu cechy Y(j= 1,2, 3,.,,, s).
2) Szacujemy na podstawie liczebności brzegowych tablicy niezależności /!,,, fij liczebności hipotetyczne (teoretyczne) dla każdej kombinacji (/,/) cech X i Y i wpisujemy je do odpowiedniej rubryki tablicy niezależności, czyli:
(6.5)
3) Wyznaczamy wartość sprawdzianu testu, czyli statystyki:
- - €6.6)
która ma przy założeniu prawdziwości hipotezy H0 asymptotyczny rozkład o (/•-1 )(y- 1) stopniach swobody.
4) Odczytujemy z tablic rozkładu wartość o(r-l)(.y-l) stopniach swobody dla przyjętego poziomu istotności.
5) Obszar odrzucenia konstruujemy jak na rys. 6.2 i ma on postać W — i00) ■
6) Odrzucamy hipotezę H0 na rzecz hipotezy alternatywnej, jeżeli %2 eW, w przeciwnym przypadku, tzn. gdy g W nie ma podstaw do odrzucenia hipotezy Mg
Przykład 6.8
Opierając się na przedstawionych poniżej wynikach ankiety przeprowadzonej wśród losowo wybranej 1000-osobowej grupie uczniów szkół licealnych w Łodzi należy sprawdzić, czy fakt spożywania alkoholu przez młodzież jest związany z częstością spożywania alkoholu w domu. Przyjmując poziom istotności 0,05.
Tabela 6,16
Wyniki ankiety
C zy spożywa się alkohol w domu ucznia? |
Jak często uczeń spożywa alkohol [nnJ |
Razem Ml, | |||
abstynent |
bardzo rzadko |
raz w miesiącu |
częściej | ||
lak |
110 |
500 |
150 |
40 |
800 |
Nic |
40 |
100 |
50 |
10 |
200 |
Razem |
150 |
600 |
200 |
50 |
1000 |
Rozwiązanie Stawiamy hipotezę:
H0: częstość spożywania alkoholu przez młodzież nic zależy od faktu spożywania alkoholu w domu;
Hj: częstość spożywania alkoholu przez dzieci zależy od faktu spożywania alkoholu w domu.
Na podstawie danych z tabeli 6.16 szacujemy liczebności teoretyczne« korzystając ze wzoru (6.5) i otrzymujemy tabelę roboczą:
Tabela 6.17
(7.y spożywa się alkohol w domu ucznia? |
Jak uczeń spożywa alkohol El |
Razem riję | |||
abstynent |
bardzo rzadko |
raz w miesiącu |
częściej | ||
Tak |
120 |
480 |
160 |
40 |
800 |
Nic |
30 |
120 |
40 |
10 |
200 |
Razem n./ |
150 |
600 |
200 |
50 |
1000 |
W kolejnej tabeli roboczej 6.18 obliczamy różnicę liczebności empirycznych i leorctycznych, tzn. n:/ — n:
Tabela 6.18
Warianty cechy X i Y |
ntf ’ |
Razem | |||
abstynent |
bardzo rzadko |
raz w miesiącu |
częściej |
I1j0 | |
Tak |
-10 |
20 |
-10 |
0 |
0 |
Nie |
10 |
-20 |
10 |
0 |
0 |
Razem |
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
Źródło: Obliczenia własne
W następnej tabeli roboczej 6.19 przechodzimy do wyznaczenia poszukiwanej .latystyki
X" = ^—;-1— , czyli dla każdej rubryki tabeli obliczamy iloraz ———
m p ritt nu