208 LUBOMIIl-SKI WYHOH PISM
rządcą swych figur, swych wymysłów i swych słów, jednym słowem jako kłoś powiedział — mieć sztyr 'rs w ręku żeglując po mądrości. Nic mówię, aby opuściwszy naukę prostym tylko pisać stylem, bo wiem dobrze, że nauka jest ozdobą wszytkicgo i trzeba się jej dobrze uczyć. Non (fsi Art, que casu cenił ud e/jec-rum,s*. Ale też nią rzeczy nie przeładować‘-10. aby /. poważnego mówcę nie uczyniła śmiesznym. Pace ve-stra dixerim, primo omnium cluqucntiam pcrdldistis, le~ ribun enim atąue inauibu.i sonie ludibria qnaedatn ex-citnndo effccir-tu, ut corpus orationis cnercarctur et ca-derer,ai. Mądrze jednak i roztropnie sens związać jest skutek nauki barziej niż natury, dlatego przyłożyć prace l3:! koniecznie potrzeba Krsi pnirfeurio ijuoadam impetuą a natura stimat. tamen pcrjicienda doctrina e*t,,u. Zgoła krótko, dowcipnie a węzłowato sens swój prowadzić i nie mniej wybornymi jak l uważnymi słowy rzecz swą udać 131 — to grunt Mapni attificin est clausisae totum in ertguo m. Między dawnymi Sokrates. Demo-stenes, Cicero dali początek nauce orntorskiej, teraz zaś szkołom tylko dla łecnośeł swojej zostawili swą pochwa-
'** Rlj/r. ntur — *ter.
non... ejfeelum — „nic Jest to sztuka. co tylko prze; przypadek nlę unśc«ywintnl«".
"• pr.-cładoimć — tak w nulnffr. w plorwndr. prre/ilndoiirać. pocę.- coderct t'Pi'łronlusz. Sot.) — ..pozwolde powiedzieć. te prrede witrytitkłm xaprzcpaAciliśdc sztukę wymowy. albowiem posługując «ię nieważkimi l puntymi dźwiękami. wywołując jtikltri lEra^kt doprowaiłwlltlrlc do tego. ze Biota wymowy oslnblki się I podupadła”.
prace — atpoL dopełniacz pracy.
m Kwlntylian XII. 12: .choć rozum z przyrodrenta niejaki bierze rozmach, JirJnak należy- r.i uzupełnić pm*z naukę*
,M udać — tu: wyrazić, przedstawić.
•** inoont... erlffuo — „cechą wiotki ego artysty je*t zamknąć całoóc w miniaturze”.
lę. Neoterycy IJ0 daleko wdzięczniejsi. Pliniusz wszy-tklch dawnych swymi pa nc-giry kami przechodzi, że i po dziś dzień kto jego stylem mówi, za najlepszego kłaść się może ,rr. ma wielką w słowach energijn sens krótki s rzetelny, gdzieniegdzie i trudny. W listach zaś jest zwięzły i okrzesany, że się w nich nikt stówa niepotrzebnego nie doczyta dlatego u Trajana cesarza w wielkiej był powadze i kochaniu. Są niektóre listy jego do Trajana tak krótkie, że się trzema wierszami wszytko t». w nich zawiera, co by gdzie indziej tern/ cały arkusz w sobie zamykał, i to jest najpiękniejsza ,3* dworskiego stylu listownym pisarzom, aby nad potrzebę nic nic włożywszy intcncyjej tego. od kogo piszą, wygodzili l tęż moc i żywość słów, która by w wielkiej liczbie wierszów nieshnrznie zamknięta być miała, nic nic opuściwszy, krótkim, pięknym, łacnym, rzetelnym, a przecię dostatecznym stylem wyrazili .lako to knnccllnryjn rzymska ,M tę ma sławę, że dawnego, jeszcze rzymskiego stylu sposób po dziś dzień zachowuje, i wiedeńskiego dworu kanccllaryja nie mniejszą, z której listy uważnie 1 pięknym stylem pisane wychodzą, polska i wenecka wedle zmysłu regentów idzie1 w przecię zawsze ludzie godni i wielcy bywają,łl. tak dulecc że l sam Rzym kon-ćellaryjom polskim względem łacińskiego stylu wiele przyznaje. Innych zaś narodów dwory mniej o stylu myślą. bo gdzie udzielna 14: władza rządzi, nie tak o styl jako o rzecz dbają. Dlatego w Iiiszpanijej 1 we Francyjej
"» ncoterycy — należący do nnwej. pochry-nuowej «ry.
" IcloMf i« rłuL-1** — n\eskn być zaliczony. owarany.
»"» nniptęknic^so — dziś nUljrięlmlclMOfc
fcaticdlwryja rzymska — watykańska. paple łka.
*'■ worilc umysłu rcpcutiitr ufne — stosuje się do woli I zn-mlnru panujących
'•> bywają — coocumic się: pracownikami w ksncelariodi. kretarzamI. Także w dziejach polakleęo żyda litcrackicffo udział eokrelarzy królewulclćh był zawstt bardzo poważny '•* udzielna władza — absolutna.