864 II Anestezjologia ogólna
najczęstszą przyczyną powikłania, którego można było uniknąć. Prowadzi ono do hipoksji z zatrzymaniem czynności akcji serca lub do hipoksyjne-go uszkodzenia mózgu.
Istotną rolę w tym rodzaju powikłań odgrywają następujące czynniki: przedłużające się, nieskuteczne próby intubacji u wcześniej zwiotczanego i znieczulonego pacjenta, niedrożność rurki intubacyjnej i niezauważona ekstubacja. Należy do nich także niemożność przeprowadzenia intubacji dotchawiczej przy niedrożności górnych dróg oddechowych lub podczas przewidywanych wcześniej trudności w intubacji dotchawiczej. Szczegóły - zob. rozdz. 21.
Braki w wyposażeniu, zakłócenia w działaniu sprzętu oraz błędne posługiwanie się aparaturą medyczną znajdującą się na stanowisku znieczulenia odgrywają istotną rolę wśród sytuacji krytycznych występujących podczas znieczulenia. Mają one przede wszystkim związek z funkcjonowaniem aparatu do znieczulenia i respiratora:
- (rozłączenie) przerwa w dopływie świeżego gazu,
- wadliwie złożony układ oddechowy,
- przeciek gazów oddechowych,
- ustanie działania aparatu do znieczulenia,
- błąd w obsłudze, wynikający z nieznajomości lub niedbalstwa,
- niewłaściwie ustawione proporcje stężenia tlenu. Wystąpieniu wydarzeń krytycznych mogą również
sprzyjać takie okoliczności, jak:
- niedostateczne doświadczenie,
- zawodność techniki,
- niedostateczne wyszkolenie w zakresie obsługi aparatury medycznej wraz z brakiem wiedzy praktycznej,
- nieuwaga i niedbalstwo.
Aspiracja treści żołądkowej do dróg oddechowych występuje przede wszystkim w fazie wprowadzenia do znieczulenia przed zaintubowaniem chorego. Do tego powikłania dochodzi co prawda coraz rzadziej, należy ono jednak ciągle do najczęstszych przyczyn zgonów związanych ze znieczuleniem w położnictwie. Nie zawsze można uniknąć powikłania, jakim jest aspiracja treści żołądkowej do dróg oddechowych, pomimo przestrzegania ogólnych zasad postępowania. Jednakże równie często zasady te są nieprzestrzegane i należą do nich brak sprawnego ssaka, brak ucisku chrząstki pierścieniowatej itp. Szczegóły - zob. pkt 7.
Bezwzględne przedawkowanie, tj. podanie dawki leku, która wykracza poza dawkę stosowaną w praktyce, może prowadzić do zatrzymania akcji serca również u pacjentów nieobciążonych chorobą układu krążenia. Istotną rolę w tym wypadku odgrywa przedłużona ekspozycja (najczęściej niezamierzona) na anestetyki wziewne o wysokim ich stężeniu w czasie wprowadzania do znieczulenia (szczególnie u małych dzieci). Niewłaściwe dawkowanie środka znieczulającego miejscowo lub błędne zastosowanie (np. bupiwa-kaina podana donaczyniowo) są opisywane jako wydarzenia krytyczne ze skutkiem śmiertelnym. Powikłania tego rodzaju są związane z podaniem barbituranów pacjentowi uczulonemu na ten lek lub cierpiącemu na porfirię, zastosowaniem ane-stetyków wziewnych u chorych z rozpoznaną hi-pertermią złośliwą lub też z podaniem zbyt dużej dawki wodorowęglanu sodu czy innych leków podczas czynności resuscytacyjnych.
Częstość powikłań zagrażających bezpośrednio życiu, spowodowanych błędem w podaniu leków lub nieprawidłową transfuzją krwi i preparatów krwiopodobnych, nie jest dokładnie znana, jednak powinna być brana pod uwagę.
Te dwie metody znieczulenia mogą mieć związek z wystąpieniem wydarzeń krytycznych bezpośrednio zagrażających życiu. Najważniejsze z nich to: nierozpoznanie lub niewłaściwe leczenie ciężkiej hipotensji, niewłaściwe leczenie bloku całkowitego, przedawkowanie lub donaezyniowe podanie środka znieczulającego miejscowo oraz zbyt głęboka sedacja z użyciem benzodiazepin i opioidów podczas wysokiego znieczulenia podpajęczynów-kowego.
Niewłaściwe przygotowanie przedoperacyjne oraz niepełne zebranie wywiadu lekarskiego są istotnymi, często rozstrzygającymi przyczynami powi-