1088 III Anestezjologia specjalistyczna
J Z powyższych względów, jeżeli to możliwe, u dzieci między 3 a 5 rokiem życia nie powinno się wykonywać planowych operacji.
W razie konieczności pilnej interwencji operacyjnej należy pamiętać o następujących zasadach:
► Niezbędne jest troskliwe podejście do obaw związanych z rozstaniem dziecka z rodziną, zapewnienie możliwie najpełniejszego kontaktu z matką lub innymi bliskimi osobami.
► Dzieci poniżej 4 roku życia instynktownie wyczuwają sytuacje niebezpieczne, nie rozumieją jednak ich znaczenia i nie akceptują zwykle również odpowiednich wyjaśnień. Niezbędne jest przyjazne, ukierunkowane na dziecko, podejście personelu, wielokrotne zapewnianie o prawidłowym przebiegu leczenia, wyrażenie zgody na zatrzymanie osobistych przedmiotów itp.
► Dzieci w wieku 4-6 lat są bardziej podatne na wyjaśnienia dotyczące sensu określonego postępowania i w związku z tym należy je odpowiednio przygotować, przeprowadzając rozmowę wyjaśniającą. Obawy przed okaleczeniem powinny zostać rozwiane poprzez troskliwe ich omówienie.
Wiek szkolny. Mimo że dzieci powyżej 6 roku życia również odczuwają lęki wynikające z rozstania z rodzicami, to są one zwykle przez nie lepiej tolerowane. Nierzadko jednak zaczynają pojawiać się zróżnicowane obawy związane z operacją i znieczuleniem (np. czy możliwe jest obudzenie w trakcie zabiegu). Wątpliwości te powinny być również wyczerpująco objaśnione.
Z wiekiem reakcje i obawy dzieci coraz bardziej przypominają sposób zachowania dorosłych.
Wizyta anestezjologiczna ma na celu przede wszystkim ocenę stanu klinicznego oraz złagodzenie lęku. W przypadku mniejszych dzieci, powinna być przeprowadzana w obecności rodziców. Anestezjolog powinien starać się zdobyć zaufanie dziecka i jego opiekunów oraz zorientować się w stanie dotychczasowego przygotowania psychologicznego dziecka:
- Co opowiadano Ci na temat operacji?
- Czego najbardziej się obawiasz?
- W jaki sposób moglibyśmy Cię uspokoić?
Zzlanie wypowiedziane przez anestezjologa: „Będziesz spać podczas operacji” u wielu dzieci budzi niepokojące wyobrażenia, które wiążą się z utratą samokontroli i własnej inicjatywy czy wręcz z wyobrażeniami o własnej śmierci. Anestezjolog musi przekonująco zapewnić dziecko, że na pewno wybu-dzi się ze znieczulenia po zakończonym zabiegu. Często ważną rolę odgrywa również, obawa przed bólem oraz okaleczeniem, i w tym przypadku anestezjolog zobowiązany jest do udzielenia troskliwych, uwzględniających wiek dziecka, wyjaśnień.
Dzieci rozumiejące (przeważnie od ok. 3 roku życia) informuje się krótko na temat istotniejszych etapów postępowania podczas wprowadzenia do znieczulenia oraz intensywnego leczenia pooperacyjnego (rurka intubacyjna, przejściowy brak możliwości mówienia, wentylacja mechaniczna, drenaże). Należy szczerze odpowiadać na wszelkie pytania dziecka. Umyślne kłamstwa niszczą przeważnie na długo zaufanie dziecka do anestezjologa. W żadnym wypadku nie powinno się w obecności dziecka omawiać szczegółowych pytań rodziców.
4.2.1 Ocena kliniczna
Oceniając stan kliniczny, anestezjolog zasięga informacji dotyczących przeszłości chorobowej dziecka, dotychczasowej diagnostyki i wyników badań dodatkowych oraz leczenia farmakologicznego. Następnie przeprowadza krótkie badanie fizykalne.
Zbierając wywiad należy zwrócić szczególną uwagę na następujące okoliczności:
- Czy kiedykolwiek wcześniej były przeprowadzane zabiegi w znieczuleniu ogólnym?
- Jaki miały przebieg? Czy podczas operacji dochodziło do wysokiej gorączki?
- Jakie poważniejsze schorzenia przechodziło dziecko w przeszłości?
- Układ krążenia: tolerancja wysiłku fizycznego, oznaki niewydolności krążenia, incydenty sini-cze.
- Układ oddechowy: astma, zapalenia płuc? Czy dziecko wykazuje skłonność do częstych infekcji dróg oddechowych?
- Czy dziecko jest na coś uczulone?
- Jakie leki były podawane w okresie przedopera-eyjnym?
Szczepienia w ostatnich tygodniach przed planową operacją. Pomimo bardzo dużej, dostępnej analizie grupy pacjentów, nie ma jasnej odpowiedzi na pytanie dotyczące skuteczności szczepień