larsen1140

1140 III Anestezjologia specjalistyczna

nywania rutynowych badań niezbędna jest dokładna diagnostyka i (o ile to możliwe) leczenie tych schorzeń, które zwiększają ryzyko operacji, często przy ścisłej współpracy z internistą.

W trakcie badania przed operacją anestezjolog musi zwrócić szczególną uwagą na;

-    chorobę niedokrwienną serca,

-    nadciśnienie i niedociśnienie tętnicze,

-    zaburzenia rytmu serca,

-    choroby układu oddechowego.

Pacjent w starszym wieku to najlepszy klient aptek! Dlatego konieczny jest także dokładny wywiad dotyczący stosowanych przez pacjenta leków'. Do najczęściej używanych należą: naparstnica, leki moczopędne, leki przeciwnadciśnieniowe, nitraty, leki (3-adrenolityczne. antagoniści wapnia, leki uspokajające i trójcykliczne przeciwdepresyj-ne. Szczegóły - zob. rozdz. 16 i 17.

4.1.1    Choroba niedokrwienna serca

Z wiekiem wzrasta częstość występowania miażdżycy naczyń wieńcowych. Choroba niedokrwienna serca, określana jako dusznica bolesna lub zawał w wywiadzie i/lub patologiczny zapis EKG spoczynkowego, jest najczęstszą chorobą serca u ludzi starszych. Objawia się ona klinicznie u 20% starszych pacjentów. U ok. 70% wszystkich osób w wieku 70-80 lat stwierdza się ją w badaniu sekcyjnym. Poszerzając badania diagnostyczne (o EKG wysiłkowe czy scyntygrafię) chorobę niedokrwienną serca stwierdza się u ok. 50% osób w wieku powyżej 70 łat. Może ona przebiegać bez objawów klinicznych, lecz jeśli jest objawowa, predysponuje do wystąpienia zawału mięśnia sercowego i niewydolności serca w okresie opołooperacyjnym. Postępowanie anestezjologiczne nie różni się od tego, które dotyczy ludzi młodszych.

4.1.2    Nadciśnienie tętnicze

Częstość występowania nadciśnienia (ciśnienie tętnicze >160/95) nasila się z wiekiem. W badaniach Framingham częstość ta wynosi 20% u mężczyzn i 33% u kobiet w wieku 65-84 lat. Izolowane nadciśnienie skurczowe (ciśnienie skurczowe > 160 mmHg, rozkurczowe < 95 mmHg) stwierdza się u 25% pacjentów.

Następstwa i niebezpieczeństwa. Nadciśnienie tętnicze (również izolowane skurczowe!) usposabia do wystąpienia choroby niedokrwiennej serca, udaru mózgowego i niewydolności krążenia. Im ciśnienie tętnicze jest wyższe, tym uszkodzenie narządów większe. U osób starszych częstość akcji i pojemność minutowa serca są mniejsze, a opór obwodowy wyższy w porównaniu z pacjentami młodszymi chorującymi na nadciśnienie. Uwarunkowany nadciśnieniem przerost lewej komory występuje u ludzi starszych o wiele częściej niż u młodszych. Dlatego dochodzi do zmian kurczliwości mięśnia sercowego i napełniania lewej komory ze spadkiem pojemności minutowej serca i przepływu nerkowego. Za przyczynę zmniejszonego przepływu nerkowego uważa się zmianę dystrybucji krwi spowodowaną stwardnieniem naczyń nerkowych. Znaczenie praktyczne ma obniżenie objętości śródnaczynio-wej przy zwiększonym oporze obwodowym: nawet niewielka utrata objętości krwi może prowadzić do znacznego spadku ciśnienia tętniczego i upośledzenia przepływu obwodowego. Krzywa autoregulacji przepływu mózgowego u pacjentów z nieleczonym nadciśnieniem jest przesunięta na prawo. Nie wiadomo, czy normalizuje się ona pod wpływem leczenia, tak jak to ma miejsce u ludzi młodszych. Jeśli tak, to na pewno potrzebny jest na to dłuższy czas - od kilku tygodni do kilku miesięcy.

Nieleczone nadciśnienie tętnicze. Czy zabieg operacyjny powinien zostać przesunięty, aby najpierw wdrożyć leczenie u pacjenta w starszym wieku z nadciśnieniem dotychczas nieleczonym? Na to pytanie nie jest łatwo odpowiedzieć z powodu braku pewnych danych. Według Goldmana (1977) średniego stopnia (leczone lub nie) nadciśnienie bez chorób towarzyszących nie zwiększa ryzyka znieczulenia ogólnego i operacji. Prawdopodobnie przesunięcie terminu operacji nie jest u tych pacjentów potrzebne. W cięższych postaciach nadciśnienia tętniczego odsunięcie czasu operacji jest tylko wtedy uzasadnione, kiedy chodzi o zabiegi planowe i dysponuje się odpowiednio długim czasem (ostrożnie u ludzi starszych!) na leczenie nadciśnienia. Najważniejsze leki stosowane u ludzi starszych to: leki moczopędne, antagoniści wapnia, inhibitory ACE i p-adrenolityki. Dalsze szczegóły - zob. rozdz. 17.

B Pożądane średnie ciśnienie to 120 mmHg, a przy ciężkim, dłużej trwającym nadciśnieniu 130-140 mmHg. Ciśnienie rozkurczowe powinno wynosić ok. 90 mmHg.