386
9. Projektowanie procesu technologicznego części klasy tuleja i tarcza
wiertła z osi, nawet przy założeniu, że poprzednie nawiercenie było poprawne. Oprócz tego, przyjmując nawet, że nawiercenie w następnym przedmiocie jest dobre, należy pamiętać, że obróbka kolejnej sztuki wymaga odpowiedniego wysunięcia pręta. Wysunięcie takie niewątpliwie wpłynie na zmianę położenia osi nawiercenia, zwłaszcza gdy pręt walcowany ma niezupełnie gładką i równą powierzchnię. Wynika stąd ogólny wniosek, że omawiany sposób obróbki otworów może być poprawnie stosowany jedynie do otworów krótkich {Ud < 1), oraz gdy pręt obrabiany jest prosty i ma gładką powierzchnię, a więc powinien to być pręt ciągniony.
Narzędzie do nawiercania może być wykonane w najprostszy sposób ze zwykłego, krótkiego wiertła krętego przez odpowiednie zaszliłowanie kąta wierzchołkowego. Jeżeli wykonuje się narzędzie do nawiercania jako wiertło specjalne, to nie musi mieć ono łysinek prowadzących (rys. 9.21).
RYS. 9.21. Specjalne narzędzie do nawiercania RYS. 9.22. Wiertło z naciętymi rowkami na
powierzchniach przyłożenia i na powierzchniach rowków wiórowych
Wiercenie. Jest to zabieg obróbki zgrubnej. Podstawowym narzędziem do jego wykonania pozostaje stale wiertło kręte. Najbardziej rozpowszechnionymi są wiertła wykonane ze stali szybkotnącej. Coraz częściej stosuje się te wiertła uszlachetnione przez różnego rodzaju powłoki, w tym przede wszystkim azotku tytanu TiN. Powłoka taka po przeostrzeniu wiertła jest usuwana z powierzchni przyłożenia, ale zostaje jednak na pozostałych powierzchniach i nadal przyczynia się do zwiększenia okresu trwałości wiertła, choć już w nieco mniejszym stopniu. W produkcji seryjnej, w celu osiągnięcia lepszych warunków skrawania, należy dobierać wiertła z geometrią dostosowaną do obróbki danego materiału. Nowością są wiertła z pofalowanymi powierzchniami przyłożenia i powierzchniami rowków wiórowych (rys. 9.22). Rowki uzyskane przez szlifowanie, o promieniu r = 0,05 mm na powierzchni przyłożenia i r = 0,02 na powierzchniach rowka wiórowego, mają na celu zmniejszenie sił skrawania i ułatwienie łamania wiórów. Różne firmy specjalizują się w różnych odmianach tych wierteł. Szczególnie chodzi tutaj o takie ich zaszlifowanie, aby zmniejszyć wielkość ścina.
Podczas wiercenia powstaje duża siła poosiowa, która znacznie utrudnia wykonanie tego zabiegu na zwykłej tokarce kłowej, zmuszając obsługującego do znacznego wysiłku podczas wiercenia z konika posuwem ręcznym. Do wykonania tego zabiegu