M Feld TBM380

380

9. Projektowanie procesu technologicznego części klasy tuleja i tarcza

9.5. Ramowe procesy technologiczne tulei i tarcz

Tuleje i tarcze o małych wymiarach wykonuje się z pręta przy jednym zamocowaniu. Jeżeli jest zachowana odpowiednia sztywność układu obrabiarka-przedmiot-narzę-dzie, to sposób ten należy do najbardziej dokładnych pod względem zagwarantowania współosiowości otworu i powierzchni zewnętrznej. Jedyną przyczyną, że znalazł on zastosowanie tylko w produkcji jednostkowej i małoseryjnej, jest trudność wykonania powierzchni zewnętrznej walcowej o dużej dokładności. Obróbka dokładnych otworów nie przedstawia większych trudności dzięki zastosowaniu wieloostrzowych narzędzi (np. rozwiertaków), natomiast obróbka wykańczająca powierzchni zewnętrznych nie jest łatwa - dokładny wymiar otrzymuje się w wyniku wielu przejść i w produkcji seryjnej należy liczyć się z dużą liczbą braków. Zależy to również od dokładności obrabiarki i wymaganej klasy dokładności.

Drugi sposób, najczęściej stosowany w praktyce, polega na tym, że w pierwszej lub w pierwszych operacjach wykonuje się otwór na gotowo i następnie bazując na tym otworze, prowadzi się obróbkę kształtującą i wykańczającą powierzchni zewnętrznych.

Do ustalenia przedmiotu na otworze stosuje się wiele rodzajów trzpieni tokarskich o różnej konstrukcji. Najczęściej jest stosowany trzpień stały i rozprężny. Obie odmiany są znormalizowane.

Trzpień tokarski stały (rys. 9.13) ma lekko zbieżną powierzchnię zewnętrzną od 1:1000 do 1:2000 i zabieranie przedmiotu następuje na skutek tarcia. Uzyskuje się to przez wciśnięcie tulei na trzpień za pomocą prasy. Ze względu na to, że różnica wymiarów na końcach części roboczej trzpienia jest niewielka, otwór w tulei musi być obrobiony dokładnie w klasie 7 lub co najwyżej w 8. Jedną z wad trzpieni tokarskich stałych, mimo możliwości zapewnienia współosiowości otworu z powierzchnią zewnętrzną z dokładnością do kilku jam, jest brak jednoznacznego ustalenia kolejno wciskanych części (rys. 9.14).

_K^.l
		Hi

RYS. 9.13. Trzpień tokarski stały

A    B

ir—'		_	////\
	YZ/Ż:			3

RYS. 9.14. Położenie przedmiotów obrabianych na trzpieniu tokarskim stałym

Trzpień tokarski rozprężny (rys. 9.15) składa się z właściwego trzpienia 1, na który wciska się za pomocą nakrętki 2 tuleję rozprężną 3, naciętą w kilku miejscach na przemian z jednej i drugiej strony. Przedmiot obrabiany nasuwa się na tuleję w stanie swobodnym, po czym zostaje on zamocowany przez rozprężającą się tuleję. Nakrętka 4 służy do ściągania przedmiotu i ułatwia zsunięcie tulei z trzpienia.