412
9. Projektowanie procesu technologicznego części klasy tuleja i tarcza
Połączenia wielowypustowe mogą być ustalone na powierzchniach zewnętrznych wału i zewnętrznych otworu. Obecnie będą rozważane te dwa środkowania z punktu widzenia obróbki wykańczającej powierzchni ustalających po obróbce cieplnej.
Połączenie wielowypustowe ustalone na powierzchni zewnętrznej wału i wewnętrznej otworu (rys. 9.65) jest połączeniem z punktu widzenia technologii wału znacznie prostszym (patrz rozdz. 8). Obróbka wykańczająca powierzchni środkujących otworu po obróbce cieplnej jest natomiast trudna. Istnieje możliwość szlifowania tych powierzchni, ale sposób ten wymaga specjalnych obrabiarek lub przyrządów. Można stosować go sporadycznie i tylko wówczas, gdy średnica otworu jest dostatecznie duża. Inną możliwością jest docieranie, które w przypadku otworu może być co najwyżej obróbką maszynowo-ręczną. Z tych powodów ten sposób środkowania, w przypadku dokonania obróbki cieplnej, rzadko bywa stosowany w praktyce.
RYS. 9.65. Ustalenie połączenia RYS. 9.66. Ustalenie połączenia
wielowypustowego na zewnętrznej wielowypustowego na wewnętrznej
powierzchni wału powierzchni wału
Połączenie wielowypustowe ustalone na powierzchni wewnętrznej wału i zewnętrznej otworu (rys. 9.66) jest z punktu widzenia technologii wału znacznie trudniejsze. Natomiast obróbka powierzchni centrujących otworu nie powoduje żadnych trudności, gdyż sprowadza się do szlifowania otworu walcowego na szlifierce do otworów. Z tego właśnie powodu wszędzie tam, gdzie jest stosowana obróbka cieplna, ustalenie połączenia wielowypustowego powinno się przewidywać na powierzchni wewnętrznej wału.
W rozdziale 8 omówiono technologię gwintów na zewnętrznych powierzchniach walcowych. Istnieją wspólne metody wykonania gwintów na powierzchniach zewnętrznych i w otworach, ale są również takie, które mają zastosowanie w technologii otworów. Gwinty wewnętrzne uzyskuje się obróbką skrawaniem i obróbką plastyczną.
Do niedawna ten sposób obróbki był jedyną metodą wykonania gwintów na powierzchniach wewnętrznych i w dalszym ciągu jest on powszechnie stosowany. Podstawowymi sposobami są tutaj: nacinanie gwintów gwintownikami, głowicami gwinciarskimi, nożem oraz frezowanie.
Nacinanie gwintów gwintownikami. Dokładność gwintów nacinanych gwintownikami zależy nie tylko od właściwej konstrukcji części roboczej gwintownika