PA161880

442 KIERUNKI POSTPOZYTYWfSTYCZNE

442 KIERUNKI POSTPOZYTYWfSTYCZNE

1)    Czy tekst jest autentyczny? Jeśli nie jest, czy go fałszywie

przypisano, czy też jest zupełnym apokryfem?    ^

2)    Czy tekst jest czysty i całkowity, nie zepsuty ani obcięty?

Te dwa zagadnienia powinny być bardzo dokładnie badane przy    .

listach, pamiętnikach, mowach i w ogóle przy wszystkich wydaniach dzieł pośmiertnych. Drugie powinno być rozpatrywane zawsze, gdy się posługujemy nowym przedrukiem, a nie wydaniem sporządzonym przez autora.

3) Jaka jest data tekstu? — Data kompozycji, a nie tylko data wydania; data poszczególnych części, a nie tylko w ogóle data całości.

4)    Jakim zmianom ulegał tekst od pierwszego wydania do ostat-    ^

niego, sporządzonego przez autora, i jakie przemiany idei i smaku zawarte są w tych wariantach?

5)    Jak tekst tworzył się od pierwszej kanwy do pierwszego wydania? Jakie zmiany smaku, jakie zasady sztuki, jaka praca umysłu

przejawiają się w brulionach i szkicach, jeśli je zachowano?

6) Ustali się następnie sens dosłowny tekstu: znaczenie słów    ^

i zwrotów przy pomocy historii języka, gramatyki i składni histo-    _c

rycznej; znaczenie zdań przez wyjaśnienie miejsc ciemnych, aluzji historycznych czy biograficznych.    _Si

7) Potem ustali się znaczenie literackie tekstu. To znaczy, że się    p

określi myślowe, uczuciowe i artystyczne wartości, oddzieli się    s-

osobiste właściwości językowe od właściwości wspólnych ludziom    o

współczesnym, osobiste stany duchowe od wspólnych stanów czucia

i myślenia. Pod ogólnym i logicznym wyrażeniem myśli wyróżni się    i

wyobrażenia i pojęcia moralne, społeczne, filozoficzne, religijne,    p

które tworzą jakby podziemie intelektualnego życia autora i któ-    sj

rych nie czuł potrzeby wyrazić, ponieważ rozumiały się    same przez    u

się i były rozumiane w swoim czasie, choć nie były    wyrażone.    sl

Uchwyci się w jednym akcencie, w jednym refleksie,    w jednym    n

zwrocie, głębokie i tajemne intencje, które często poprawiają,    u

wzbogacają lub nawet przeinaczają pozorne znaczenie tekstu.    i

Tu przede wszystkim trzeba użyć osobistej uczuciowości i smaku:    ej

ale tu też zarówno trzeba im niedowierzać i sprawdzać je, aby nie opowiadać o sobie samym pod pozorem, że się odmalowuje    s:

Montaigne’a lub Vigny’ego. Dzieło literackie powinno być poznane    cj

przede wszystkiem w czasie, w którym powstało — w stosunku do    p;