przyczyny i objawy

404 Rozdział XII. Metody przewidywania u podłości pi •'^eCsi#fcorjf*

Symptomami informującymi o pogarszaniu się sytuacji przedsiębiorstw*

m.in. [Jerzemowska M. (red.). 2006. s. 335-336; Międzynarodowe Wyty_cznc

wizji Finansowej. 1091. nr 29. s. 4 oraz : Bednarski L., 1998. nr 46. s. 8]:

-    fluktuacje personelu, a zwłaszcza duża rotacja pracowników wyższych szca^i bli (spowodowana zwolnieniami kadry menedżerskiej, odwoływaniem członków zarządu lub ich dobrowolnym odejściem z pracy),

-    niewłaściwe i niesumienne wywiązywanie się zatrudnionych z powierzonych im zadań.

-    dużą liczbę błędów proceduralnych i zw iązane z tym obniżenie poziomu dyscypliny produkcyjnej lub administracyjnej. Może być to spowodowane nieodpowiednim podejściem kadry kierowniczej do pow ierzonych jej obowiązków, odmowa przyznania przedsiębiorstw u certyfikatu, o który się starała. Oznacza to. że jednostka certyfikująca nie uznała jej za godną zaufania, ponieważ nie spełnia ona odpow iednich norm. Może to być interpretow ane jako efekt trudności. które przeżywa firma.

-    częsta zmiana banków, w których przedsiębiorstwo ma rachunki rozliczeniowe. Kierownictwo firmy mającej trudności finansow e często zmienia wówczas bank na inny, mając nadzieję, że nowy kredytodaw ca nie będzie posiadał pełnej w iedzy o jej trudnościach finansowych.

-    wy korzystywanie krótkoterminowy ch pożyczek w celu finansowania, długoterminowych zasobów.

-    niewłaściwy poziom najważniejszych wskaźników finansowych.

-    ponoszenie strat na działalności operacyjnej,

-    zaprzestanie wypłaty dywidend.

-    odmowa finansowania kolejny ch dostaw i sprzedaż towarów wyłącznie za gotówkę przez dostawców lub domaganie się natychmiastowej spłaty długów przez dostawców,

-    pow tarzająca się w ocenie przyczynowej przychodów ze sprzedaży i wyniku finansowego przew aga czy nników ekstensywnych nad intensywnymi.

-    angażow anie przez w ierzycieli firm w indykacyjnych w celu wy egzekwowania należnych im wierzytelności,

-    obniżenie otrzymanej wcześniej przez przedsiębiorstwo pozytywnej oceny przez agencję ratingow ą.

-    odmow a wy dania opinii przez biegłego rew identa lub złożenie jej z zastrzeżeniem, że firma może nie być w stanie kontynuować działalności w przyszłości.

-    zmiana doty chczasow ego, stałego audytora na innego, który' ma mniejszą wiedzę o trudnej sytuacji przedsiębiorstwa. Menedżerowie szukają anality ków finansowych niezw iązanych dotychczas z przedsiębiorstwem, którzy nie posiadają wiedzy ojej kłopotach, mając nadzieję, że wydadzą oni pozytywną opinię.

-    częste kontrole przeprowadzane przez organy administracji państwowej. Może to w skazyw ać na obniżenie jakości zarządzania lub na złą sytuację ekonomie*'

no-finansową przedsiębiorstwa. Menedżerowie szukają wówczas oszczędności, łamiąc normy ochrony środowiska, przepisy BHP lub prawa pracy.

Wymienione powyżej symptomy mogą wskazywać na istniejące lub pojawiające się zagrożenie, że podmiot me będzie w stanie spłacić długów. Wystąpienie jednego lub w ięcej z nich nie zawsze oznacza, iż założenie kontynuacji działania podmiotu pow inno być podważone. Niektóre z powyższych objawów można zauw ażyć, przeprowadzając analizę finansową na podstawie spraw ozdań publikowanych przez przedsiębiorstwo. Analiza finansowa odgrywa duże znaczenie w procesie zarządzania. Dostarcza informacji przydatnych w podejmowaniu decyzji.

Kierownictwo jednostki ma duże możliwości przeprowadzania oceny stopnia zagrożenia zdolności do kontynuow ania przez nią działalności. Zna doskonale firmę i obserwuje ją przez lata. Dzięki temu jest w stanie szybko i na bieżąco monitorow ać pojaw iające się zagrożenia. Racjonalne modele formułowania strategii zakładają, że przedsiębiorstwo pow inno przeprowadzać zarówno ocenę wewnętrzną i zew nętrzną.

Analiza wnętrza organizacji skupia się na definiowaniu zdolności organizacji do sprostania wymaganiom otoczenia. Pow inna pozwolić zidentyfikow ać jej siły i słabości. Rozpoczyna się od zdefiniowania wszystkich wewnętrznych problemów oraz źródeł przewagi konkurencyjnej, które z kolei interpretow ane są jako słabości i siły organizacji. Analiza środowiska przeprowadzana jest w celu zidentyfikowania okazji i zagrożeń, które stwarza przedsiębiorstwu otoczenie [por. Hatch M., 1997. s. 105-108).

Ocena kierownictwa może być subiektywna, dlatego bardzo istotną rolę w informowaniu o tym. czy dane przedsiębiorstwo może kontynuować działalność, odgrywa osoba biegłego rewidenta. W swojej opinii nie może on pominąć stwierdzenia, że istnieje zagrożenie konty nuacji działania przez jednostkę. Jeżeli istnieje realne zagrożenie przedsiębiorstwa bankructwem, biegły rewident powinien dow iedzieć się. czy kierownictwo przedsiębiorstwa jest św iadome istniejącego niebezpieczeństwa oraz czy podjęto odpow iednie środki zaradcze i jakie rokują one nadzieje na wyprowadzenie firmy z kry zysu i utrzymanie jej zdolności do kontynuowania działalności.

W w ielu przypadkach przetrwanie firmy może zależeć od lego, czy biegły rewident poda do publicznej wiadomości informację o istniejącym zagrożeniu dla kontynuowania przez nią działalności. Jeżeli taka informacja zostanie ujawniona. część wierzycieli może zażądać naty chmiastowej zapłaty należnych im kwot. ^a dostawcy będą uzależniać kolejne dostawy od otrzymania zapłaty w formie gotówkowej. Przyczyni się to do dalszego pogorszenia sytuacji finansowej podmiotu. Z drugiej jednak strony, opublikowanie opinii o kłopotach z konty nuowaniem działalności przez przedsiębiorstwo może uchronić jego udziałowców i wierzycieli i przed stratami.