psychologia religii5

67

nie, itp#/, nie należy zapominać o wywołanym przez nie sensacyjnym ruchu zwanym ⁿkultem-alfa^w /Ahlberg 1980/,

"Kult-alfa" jest związany z możliwością wolicjonalnego wpływania na aktywność mózgu przy zastosowaniu techniki biofeedbaoku, co rejestrowane jest na ełektroencephalografie /EEG/_f mierzącym przepływ fal elektrycznych w mózgu, niektórzy uważają nawet, że różne wykresy 5EG odpowiadają różnym rodzajom doświadczeń, na przykład fala alfa ma się wiązać ze świadomością w stanie ekstazy lub medytacji# Przedstawiciele kontrkultury idą jeszcze dalej - uznają bowiem biofeedback za najkrótszą drogę do nirwany* albo używając ich słownictwa - "nerwa--ny^M. Nawet w kręgach naukowców mówi się obecnie wiele o tej "elektronicznej yodze", coraz bardziej popularnej wśród poszukiwaczy szczęścia, ale interesującej również z tego względu, że w sposób najbardziej kompleksowy wykorzystuje zdobycze biofeedbaoku /Blanchard 1978/#

Owe "nerwaniczne" poszukiwania wiążą się z podjętymi ostatnio badaniami eksperymentalnymi nad zjawiskiem medytacji /temat ten wymaga osobnego artykułu, stąd nie będę się nim tu szczegółowo, zajmować/# Właśnie dzięki tym badaniom otrzymano pokaźną ilość materiałów zawierających zapisy zmian fizjologicznych /Iaegevidenskabelig og psykolo-gisk forskning 1978/. Podobnie jak rezultaty badań nad zjawiskiem biofeedbaoku, tak i te doświadczenia wstrząsnęły powszechnie przyjętym przekonaniem o niemożności wpływania na autonomiczne procesy wewnętrzna i do pewnego stopnia zdemistyfikowały różne dziwne zjawiska opisywane przez badaczy religii#

Większość przeprowadzonych badań sugeruje, że medytacja powoduje stopniowe obniżenie metabolizmu# Dotychczas badano głównie ny wywołane przez medytację transcendentalną, ale próbowano również odtworzyć przebieg zjawisk zachodzących w mózgu i systemie nerwowym człowieka podczas praktykowanych przez niektórych yogów Indyjskich tzw* "żywych pogrzebów" /Anand 1961/.

Porównując medytację i biofeedback uczeni doszli do wniosku, że biofeedback wzmacnia sygnały wewnętrzne, tak że mogą być rozpoznane, podczas gdy medytacja przeciwnie, zmniejsza rozproszenie uwagi przez bodźce zewnętrzne, tak że procesy nieświadome, czy wewnętrzne procesy autonomiczne, które dotychczas ginęły w strumieniu różnorodnych wrażeń, mogą zostać uświadomione, a co za tym idzie, poddane kontroli.

Wzrastające ostatnio zainteresowanie odmiennymi stanami świadomości znalazło nowy wyraz w dyskusjach nad półkulami mózgowymi, a ściślej mówiąc nad odkrytymi niedawno mechanizmami ich działania. Ludzki mózg składa się właściwie z dwóch symetrycznych mózgów, Nasuwa aię pytanie*