skanuj0069

Zakażenia szpitalne

tując nowy. Natomiast nigdy nie wolno odłączyć pojemnika od systemu, opróżnić go i zamontować ponownie!

Powodem baktcriemii może być zarówno usuwanie, jak i wprowadzanie cewnika do dróg moczowych. Powtarzane często cewnikowanie prowadzi do uszkodzenia nabłonka w wyniku urazu, co również sprzyja zakażeniu. Chor)’ powinien być cewnikowany tylko wówczas, gdy są kliniczne wskazania, a nie dla wygody opiekującego się nim personelu.

Bakteriuria u chorych cewnikowanych bez objawów klinicznych nie stanowi wskazania do leczenia. Efekt podania antybiotyku jest przejściowy, natomiast szybko dochodzi do nadkażenia szczepem opornym. Po usunięciu cewnika bakteriuria ustępuje. Obowiązkowe jest natomiast leczenie pacjenta z zakażeniem objawowym, nawet wówczas, gdy ze wskazań życiowych nie można usunąć cewnika. W takich przypadkach ze względu na powstały biofilm i trudną penetrację antybiotyków, cewnik należy wymienić w chwili rozpoczęcia leczenia.

Posiew moczu

Posiew moczu wykonywany jest często w następstwie otrzymania badania ogólnego moczu wskazującego na zakażenie. Posiew powinien być zawsze interpretowany w odniesieniu do badania ogólnego oraz obrazu klinicznego chorego. Pozwala to na odróżnienie prawdopodobnej kolonizacji i bakteriurii bezobjawowej od zakażenia objawowego.

Mocz na posiew powinien być pobrany z zachowaniem zasad aseptyki i an-lyseptyki, tzn. zawsze po dokładnym umyciu okolicy ujścia cewki moczowej. Nie zaleca się wycierania, gdyż nawet na czystym ręczniku mogą znajdować się drobnoustroje, poza tym można je przenieść z dalszych okolic ciała. Posiew moczu należy pobierać ze środkowego strumienia, gdyż pierwszy strumień wypłukuje bakterie bytujące w dolnym odcinku cewki. W ostatnich latach odchodzi się od ścisłego przestrzegania pobierania moczu na posiew „po nocy”, czyli z pierwszej porannej mikcji. W moczu zbierającym się przez noc w pęcherzu bakterie namna-żają się do maksymalnej ilości, a posiew częściej wykazuje wysoką, znamienną bakteriurię. lecz przy zachowaniu pozostałych zasad i obniżeniu kryterium bakteriurii znamiennej nawet do 10^: komórek/ml dla Escheńchia coli. można właściwie zinterpretować każdy posiew moczu. Szczególnie trudne jest pobranie moczu „po nocy” u pacjentów leżących, których higiena i obsługa zależy od personelu szpitala, oraz u dzieci i innych osób, które trudno zmobilizować do zabiegów higienicznych przed porannym pobraniem moczu.

Mocz na posiew zawsze powinien być pobrany do jałowego naczynia, przeważnie pochodzącego z laboratorium bakteriologicznego. Często stosuje się podłoża transportowe - urikulty (uromedia. urotesty). Istotna jest rola personelu am-luilatoriów i szpitali w instruowaniu pacjentów, jak używać podłoża i jak pobrać mocz na posiew. Prawidłowe wykonanie posiewu ułatwia, a czasem w ogóle umożliwia interpretację wyniku, przybliża czas postawienia diagnozy przez klinicystę oraz wdrożenie leczenia. Złe, niejałowe pobranie moczu często prowadzi do wyhodowania flory kałowej nie pochodzącej z dróg moczowych. Ponieważ flora la najczęściej jest mieszana, wynik łatwo jest zinterpretować jako zanieczyszczenie. a posiew należy powtórzyć.

Pobrany mocz powinien być właściwie przechowywany przed dostarczeniem di* laboratorium. Postępowanie z podłożami (urikultami) jest proste - mogą być przechowywane w każdej temperaturze: pokojowej, w 35-37°C (co jest tempera-lurą optymalną dla wzrostu bakterii), a nawet włożenie przez pomyłkę „posianego” urikultu do lodówki nie dyskwalifikuje takiego badania, tylko przedłuża czas oczekiwania na wynik. Natomiast mocz pobrany do naczynia musi być przed po-sinnicm przechowywany w lodówce, aby zapobiec namnażaniu się obecnych w nim drobnoustrojów. iMocz przechowywany przez dłuższy czas w temperaturze pokojowej, lub nawet przez krótki czas wcieplarce nie nadaje się na posiew. Mocz jest doskonałą pożywką dla bakterii i w sprzyjającej temperaturze ich liczba może się podwajać co 20 minut. Posiew moczu przechowanego poza lodówką często daje fałszywie dodatnie wyniki. Z tego też względu wygodniejsze i pewniejsze jest używanie urikultów.

Urikult składa się z podłoża dla pałeczek Gram(-) (McConkey), które stanowią główny czynnik etiologiczny zakażeń układu moczowego, oraz z podłoża uniwersalnego (CLED), które umożliwia wzrost także ziarenkowcom Gram(+) oraz diożdżakom. Podłoże to służy również do określenia stosunku ilościowego pomiędzy drobnoustrojami.

Firma Orion, bioMerieux, a ostatnio także inne firmy, produkują urikulty dodatkowo wyposażone w podłoże identyfikujące Escherichia coli, wykrywające charakterystyczny dla tych pałeczek enzym (5-g luk uroń idazę (Uricult TRIO-OKION, Uriline 3 Coli - bioMerieux) oraz urikulty z podłożem dla enteroko-ków, zawierającym eskulinę (Urikult PLUS-ORION, Uriline 3 enieroccoccus -bioMćrieux).

Piśmiennictwo

Abrnhnmsson K.. Hansson S.. Joda! U.. Lincoln K.: Staphylococcus saprophyticus urinary traci infeclion in children. Eur. J. Pediatr., 1993, 152, 69-71.

Aguado J.M., Salto E.. Morales J.M., Muńoz M.A, Lizasoain M., Lumbrcnas C.. Andres \ . Noricgn A.R.: Corynebacterium urealyfienn: A new and treatening paihogen for the renal unnsplant patiem. Transplant. Proc., 1993, 25, I, 1493-1494.

Allison C. Coleman N\. Jones P.L., Hugcs C.: Ability of Proteus mirab to invade human urolhelial cclls is coupled to motility and swarniing differentiation. Infect. lmmun., 1992. 60, II, 1740-4746.

179