skanuj0028(2)

Zakażenia szpitalne

Tabela 5.4. Zależność pomiędzy zawartością powietrza w parze a czasem potrzebnym do zabicia form wegetatywnych. Warunki: para. 120° C. 1 atm nadciśnienia (wg Muntscha 1969).

10    15    35    50    75

5    9    23    36    42

Procent zawartości powietrza w parze (%)

Czas potrzebny do zabicia form wegetatywnych mikroorganizmów (min) 5

nieniem osiąga temperaturę sterylizacji. Para wodna doskonale penetruje różnego rodzaju materię, szybko osiąga temperaturę sterylizacji i nie jest toksyczna. Stosowana jest do wyjaławiania praktycznie wszystkich przedmiotów wchodzących w- kontakt z błonami śluzowymi i naturalnie sterylnymi obszarami ciała. Zdenatu-rowaniu ulegają zanieczyszczenia białkowe autoklawowanych przedmiotów. Nie mogą być wyjaławiane tą techniką materiały wrażliwe na wysoką temperaturę (termolabilnc). Sterylizacja parą wodną jest jak dotąd najczęściej i najchętniej stosowana ze względu na wysoką skuteczność i niski koszt.

Zalecane parametry ekspozycji stcrylizacyjnych:

•    121°C przez 20 min. - ciśnienie 1.036 bar (1,056 atm) ponad ciśnienie atmosferyczne,

•    134*C przez 5,3 min. - ciśnienie 2.026 bar (2,066 atm) ponad ciśnienie atmosferyczne.

O skuteczności działania pary wodnej pod ciśnieniem decyduje jej czystość. Zanieczyszczenia pary wodnej mogą stanowić:

-    powietrze (do 0.07%, na początku cyklu do 0.5%),

-    obce gazy (do 0,5%, niekondensujące do 3,5%),

-    zanieczyszczenia chemiczne (para z wody twardej),

-    zanieczyszczenia mechaniczne.

Sterylizacja niskotemperaturowa

Techniki sterylizacji niskotemperaturowej wykorzystują takie czynniki sterylizujące, jak: tlenek etylenu, formaldehyd, nadtlenek wodoru (źródło plazmy). Są

Tabela 5.5. Parametry procesu sterylizacji formaldehydem (jeden z przykładów).

pojemność komory' sterylizatora	600 dm -
temperatura w komorze	73‘C
temperatura w aparacie wypamym	73‘C
ilość użytej formaliny	600 ml
ilość wtrysków formaliny	20
czas trwania pojedynczego wtrysku	150 sekund

metodami z wyboru w przypadku wyjaławiania materiałów i urządzeń wrażliwych

na wysoką temperaturę i wilgoć.

1.    Tlenek etylenu

Jest obecnie najpowszechniej stosowanym niskotemperaturowym czynnikiem sterylizującym. Ze względu na doskonałą penetrację proces przebiega w podciśnieniu, a po jego zakończeniu konieczna jest degazacja materiałów, która odbywa się w specjalnych urządzeniach (aeratorach). Ze względu na toksyczność tlenku etylenu stosowanie tej metody w sterylizacji szpitalnej ciągle nasuwa wątpliwości związane z bezpieczeństwem pacjentów, obsługującego aparat personelu i zabezpieczeniem środowiska. Tlenek etylenu wymaga spalania w abatorach.

2.    Para formaldehydu

Jego działanie jest zbliżone do tlenku etylenu. Formaldehyd, podobnie jak tlenek etylenu, jest związkiem toksycznym. Działa drażniąco na śluzówkę układu oddechowego i oczu. Dostępne obecnie urządzenia wykorzystujące tę technikę działają w zakresie temperatur 60-70°C, co uniemożliwia sterylizację niektórych urządzeń. Poliuretan, celuloza oraz guma naturalna wymagają odgazowywania ze względu na absorpcję formaldehydu w trakcie sterylizacji. Para formaldehydu jest środkiem słabo penetrującym, w związku z czym sterylizacja instrumentów o długim, wąskim świetle wymaga stosowania długich cykli i dużych zmian ciśnienia. Kontrola biologiczna procesu polega na inkubacji odczytu wzrostu Bacillus subtilis + steamthemiophilis.

3.    Plazma gazu

Jest to jedna z najnowszych technik sterylizacji. Wykorzystuje ona wysoce zjonizowany gaz-plazmę, która powstaje w warunkach głębokiej próżni. Stan plazmy jest czwartym stanem skupienia materii (obok stanu stałego, gazowego i ciekłego). W warunkach naturalnych występuje on m.in. w kosmosie i jako „zorza polarna” („zimna plazma”).

Coraz powszechniej zjawisko plazmy wykorzystywane jest w przemyśle. Plazma jako światło neonu generowana jest przez silne pole elektryczne; jako czynnik sterylizujący - wytwarzana jest przez fale elektromagnetyczne o odpowiedniej długości. Prekursorem plazmy jest najczęściej nadtlenek wodoru. Cząsteczki nadtlenku wodoru i wody, obecne w początkowej fazie procesu, po wytworzeniu pola elektromagnetycznego przechodzą w stan zjonizowanej materii (aktywnej plazmy). W polu elektromagnetycznym od atomów odrywane są elektrony, a naładowane cząsteczki ulegają przyspieszeniu. Na skutek „molekularnej kolizji” w chmurze jonowej, nadtlenek wodoru zamieniany jest w inne formy, jak wolne grupy hydroksylowe, woda i tlen. Aktywne składniki plazmy wchodzą w interakcję z błonami komórkowymi, enzymami i kwasami nukleinowymi, prowadząc

355