16 ROZSZYFROWAĆ RYNEK
Wykres ciągły wyznaczamy łącząc kolejne punkty oznaczające kurs; wykres słupkowy wyznaczamy prowadząc pionowe linie (słupkij oznaczające dzienny (lub inny) zakres wahań kursu. Dlatego górne i dolne punku słupka przedstawiają odpowiednio najwyższe i najniższe wartości kursu w ciągu dnia. Zazwyczaj do każdego słupka dodaje się tnałą, poziomą linię oznaczającą kurs zamknięcia lub. rzadziej, średni zakres wahań kursu. Ale to nie jest dla nas istotne.
Zanim nastał czas komputera, główną przewagą wykresu punkto-wo-symbolicznego w stosunku do innych wykresów była możliwość kompresji dużej liczby danych na stosunkowo małej powierzchni. Ponieważ teraz takiej kompresji dokonać może komputer, jedyną pozostałą przewagą metody punktowo-symbołicznej jest to. że dzięki niej można otrzymać charakterystyczną, niejako stenograficzną wersję wykresu, z jej specyficznymi prawidłowościami. Niektórzy analitycy wykresów posługują się wyłącznie tymi wykresami, a niektórzy używają ich w połączeniu z wykresami ciągłymi i słupkowymi, ale większość ich unika. Jako graficzne reprezentacje szeregów czasowych wykresy ciągłe i słupkowe lepiej się poddają zabiegom matematycznym. Konstrukcja wykresów punktowo-symbolicznych jest prosta; można to robić przy pomocy komputera. Dodajmy jeszcze, że w' przypadku kursów' walutowych najwłaściwsza, a zarazem najbardziej popularna jest technika trzykratkowego odwrócenia.
Lech Wałęsa, po objęciu stanowiska prezydenta Polski, powiedział: „Punkt widzenia zależy od punktu siedzenia". Twierdzi się też, że nikt nie jest w stanie rozpoznać nawet najbardziej znajomej twarzy, jeśli się mu ją pokaże w pionie, ale do góry nogami3.
Wielu analityków wykresów woli patrzeć na wykres raczej z jednej, niż z drugiej strony. Niektórzy na przykład wolą patrzeć na wykres „z góry", raczej z północy na południe, niż przeciwstawiając się grawitacji podążać do góry, podczas gdy inni lubią patrzeć na wykres w obu kierunkach. Podobnie niektórzy inwestorzy wolą inwestować na rynku byka, podczas gdy inni preferują rynek niedźwiedzia. Z tego względu, aby umożliwić oglądanie rynku w najdogodniejszej formie, warto włączyć do programu komputerowego opcję przewidującą inwersję wykresu w całym jego zakresie, lub też w takim zakresie, w jakim będzie to potrzebne. Jeśli czytelnik chciałby się przekonać, która wersja wykresu bardziej mu odpowiada, warto aby przestudiował i porównał odwrócone wykresy DEM/USD pokazane na diagramach 4.11 i 4.12, czyli wykres DEM/' USD wobec wykresu USD/DEM.
Flann O Bric-n. Myles /tuwy frum Dublin. Granada. London 1985.
Diagram 4.11 Kurs DEM/USD.
Diagram 4.12 Kurs USD/DEM. stanowiący inwersję kursu przedstawionego na diagramie 4.11.