536 Zarządzanie ryzykiem finansowym
W przypadku pojedynczej transakcji bieżący koszt zastąpienia kontrahenta kontraktu na instrumencie zabezpieczającym jest dodatnią częścią profilu wartości rynkowej kontraktu. Gdyby jednak bank dysponujący portfelem transakcji mógł wzajemnie kompensować ekspozycje, jego ekspozycja, wynikająca z transakcji o wartości dodatniej, byłaby bilansowana transakcją nie posiadającą rynkowej wartości wewnętrznej.
W pozagiełdowych instrumentach pochodnych stosuje się obecnie kompensację dwustronną - dodatnie wartości transakcji z jednym kontrahentem równoważy się ujemnymi wartościami innych transakcji z tym samym kontrahentem. Dyskutuje się jednak również możliwość kompensacji wielostronnej -bilansowania poprzez izbę rozrachunkową dodatnich wartości rynkowych transakcji z jednym kontrahentem ujemnymi wartościami transakcji z innym kontrahentem.
Zarządzanie ryzykiem w praktyce
James P. Healy
Obliczanie potencjalnej ekspozycji dla portfela transakcji jest znacznie trudniejsze niż dla jednego tylko kontraktu. Najprostsza metoda polega na zwykłym dodaniu do siebie potencjalnych ekspozycji poszczególnych transakcji znajdujących się w portfelu. Procedura ta niestety w większości wypadków fatalnie zawyża potencjalną ekspozycję, ponieważ nie uwzględnia faktu, że ekspozycje niektórych transakcji mogą się wzajemnie bilansować lub też ich maksima mogą przypadać w różnych terminach.
Aby zobaczyć, w jaki sposób bilansujące się ekspozycje wpływają na łączną ekspozycję portfela, przyjrzyjmy się przykładowi odpowiadającemu rzeczywistej sytuacji wielu firm pośredniczących w transakcjach na instrumentach pochodnych.
Załóżmy, że dany pośrednik zawarł dwa procentowe kontrakty swapowe z tym samym kontrahentem i że oba swapy są identyczne, z tym jednym wyjątkiem, iż w jednym swapie pośrednik otrzymuje płatności według stałej stopy, w drugim zaś - płaci według stałej stopy.
Ekspozycja netto jest zerowa. Jeśli jednak poprawnie oszacujemy całkowitą maksymalną ekspozycję w każdym ze swapów na 5 min USD i dodamy ekspozycje do siebie, uzyskamy ogólną maksymalną ekspozycję równą 10 min USD - co oczywiście będzie wartością zawyżoną.