252 UL FUNKCJE ZMIENNEJ ZESPOLONEJ
Rozumując podobnie i korzystając z równości (111.37), otrzymamy
mw
przy czym symbole pochodnych cząstkowych we wzorach (111.38) i (111.39) oznaczają wartości tych pochodnych w punkcie (*<>; y0)
Porównując prawe strony równości (111.38) i (111.39), dostąjcmy ostatecznie
du
dx
dx
(Itl-40)
w punkcie (x„; y0).
Równości (111.40) nazywają się warunkami (lub równaniami) Cauchy'ego-Riemama Udowodniliśmy zatem następujące twierdzenie.
Tw. Jcteli funkcja f(i) — u(x, y)+jv(x, y) ma w punkcie z0 - x0+Jy0 P°~ chodną/’(z0),lo pochodne cząstkowe
dv
dx' dy ' ~Sx óy
istnieją w punkcie (x0; y0) i spełniają warunki Cauchy ego-Riemama (111.40).
Spełnienie przez pochodne cząstkowe (111.41) w punkcie (jt0; warunków (111.40), stanowi zatem warunek konieczny na to, żeby istniała pochodna f(z0).
Rozważmy funkcję/{z) “Roz. |
Mamy tu | |
n(*,y) - | ||
du |
_0 |
j^._0 |
dx |
dy |
dx |
a zalań warunki Gtudi/cgo-Riananna nie ą spełnione w tadnym punkcie płaszczymy Wynika •tąd, te w tadnym punkcie płaszczyzny nie tanieje pochodna rozwatanrj funkcji.
Uwaga Aczkolwiek pochodna funkcji tmtemwj uspotowtj /(») - Re a, otyli A*) " x
A*J — * iatmtBe oczywiście dla kaidej (mczywutei) warwśd x. Przykład len ma aa celu wyrotam-nie u Czytełn&a poglądu. te warunek tumana pochodnej f(s) )e»i warunkiem bardzo ałtoyni.
Istnienie pochodnych cząstkowych (UI.41) w punkcie (koi ya) dwóch funkcji i(x, y) i o(k, y) i spełnienie pracz te pochodne warunków Cauchy'ego-Riemanna nie zapewnia istnienia pochodnej /'(*«) funkcji ftz) = tĄx, y)+Mx, y), a więc nie stanowi warunku wystarczającego na to, żeby pochodna /'(x0) istniała.
*<*. y) ■ e(x. y) ■
fł dla xy-0 \o dla xy + 0
wigc pochodne cząstkowe <HL41) iatnieją i ipcłnifją w punkcie (0; 0) warunki (UL40), Wykato-my. ie pochodna funta# Az)- ■(».y)+M*.y) w tym punkcie nie istnieje. W tytn celu skorzystamy z definicji pochodnej (III.35) i z definicji Heinego granicy funkcji. Rozważmy zatem ciąg {z,} zbieżny do zeta, o wyrazach różnych od zera i taki, którego każdy wyraz o numerze nieparzystym spełnia warunek x.y. * 0, natomiast każdy wyraz o numerze parzystym spełnia warunek x«y. = 0. Odpowiadający temu ciągowi (z.) ciąg
wartości ilorazu różnicowego (0T.34) jest następujący
Tl *>
Ponieważ założyliśmy, że lim z. — 0, więc otrzymany ciąg jest oczywiście rozbieżny, a zatem pochodna /'(O) rozważanej funkcji nie istnieje.
Warunek wystarczający istnienia pochodnej f'(z0)-
Tw, Jeteli funkcje u(x,y) i v(x, y) są róiniczkowalne w punkcie (x0; y0), a ponadto pochodne cząstkowe {III.41) spełniają w tym punkcie warunki (III.40), to funkcja f(z) = u(x, y)+jc(x, y) ma pochodną f(z0).
DOWÓD. Jeżeli funkcje u(x, y) i e(x, y) są rótniczkowalne w punkcie (*#; ye), to zachowując przyjęte poprzednio umączenia mamy
i ^ dx+ ~ dy+o,(\dt\) dx dy |
(in.42) |
^-dx+^-dy+oA\dzn dx dy |
(11143) |
przy czym oiflzlfl) I o,(Idzi) H to nieskończenie małe rzędu wyższego niż |<Jr|, gdy \dt\^\'Ax>+Ay1-^0
(por. część U, str. 44), Skorzystamy teraz z warunków (HJ.40). Zastępując mianowicie w równości da dv do du
(DŁ42) pochodną —przez--- osaz w równości (UL43) pochodną — przez ——, a następnie
iy dx oy ox ,,
mnóż*: ot* strony równodd (HL43) przez J, otrzymamy kolejno
. da de du - -dx- — dy+a,(\Az\)
Stad
<dw »• dn+j dv i
J/tv - *~fadx+j— Ay+Jo,(\dz\)
~(dx+Jdy)+J (żłx4/dy)+o(ldz|) = |-^-+>-^-jjr+o((dxO