Czy neandertalczyk posługiwał sie mową artykułowaną 0001

/

/ - _ OUiUkenrrrffi

Ffrrjl^rob&trs^fr

Wioletta Nowaczewska, Franciszek M. Rosiński

ry

OźS?)

Czy neandertalczyk posługiwał się

MOWĄ ARTYKUŁOWANĄ?

Dyskusja nad pozycją taksonomiczną neandertalczyków, ich zaawansowaniem filogenetycznym i pokrewieństwem z człowiekiem współczesnym z reguły łączyła się z problemem ich kultury materialnej i ewentualnej kultury duchowej, np. czy potranli już mówić w sposób artykułowany, czy mimo różnych archaicznych cech morfologicznych byli już w pełnym tego słowa znaczeniu ludźmi, istotami inteligentnymi, zdolnymi do myślenia abstrakcyjnego, charakteryzującymi się wyższą, typowo ludzką uczuciowością, zasadami etycznymi, a nawet jakimś światopoglądem i wierzeniami religijnymi. Opinie autorów pod tym względem są bardzo rozbieżne; np. G.W.H. Schepers był skłonny już australopitekom przypisywać zdolności komunikacji werbalnej i przekazywania swoim bliskim różnego typu informacji, konsekwentnie uznając je już za „prawdziwe istoty ludzkie mimo ich zewnętrznego małpiego wyglądu’'¹. Podobnie „niektórzy uczeni uważają, że Homo erectus potrafił porozumiewać się werbalnie”². Dla W. Schneidera jest to już nawet pewnik; oczywiście tym bardziej „neandertalczyk był w stanie mówić, choć przypuszczalnie bardziej ociężale niż my”³.

Choć większość antropologów i paleoneurologów uważa, że neandertalczycy pod względem emisji głosowej nie różnili się istotnie od współczesnego człowieka rozumnego, jednak niektórzy autorzy, jak np. P. Lieberman⁴, J.T. Laitman i wsp.⁵,

1

   G.W.H. Schepers, The Endocranial Casts oj the South African Ape-Men, in: The South African Eossil Ape-Men: The Australopithecinae, „Annals the Transvaal Museum” 1946, 2, s. 253.

2

   R. Gore, The Dawn ofHumuns - Expanding Worlds, „National Geographic” 1987, 191/5, s. 94.

3

   W. Schneider, Wir Neandertaler, Gruntr u. Jahr AG, Hamburg 1988, s. 128.

4

   P. Lieberman, On Neanderlhal Speech and Neanderthal Exlinclion, „Current Anthropology’’ 1992, 33, s. 4)0.

5

³ J.T. Laitman [i wsp.], The Kebara Hyoid: What Can It Te!! Os about the Evo!ution oj the Hominid vocał Tract?, „American Journal of Physical Anthropology” 1990, 81, s. 254.