Gennep Obrz�dy przej�cia9

rywm. m ojciec adopcyjny wydaj* uoztę dla wwystklch obecnych⁴*. u ir^ arrwykansklch rytuał adopcyjny f«»t 4c«te związany z mona [oronds, ^ Hp.)* oraz z relnfcamacfa. Istotny rolę odgrywa tu nadawani* Imion. gdyJ to tsiim poprzez imię jednostka zaznacza swoją przynależność do określonej c*^ klanu lub wspólnoty mattećsklej Ponadto osoba adoptowana otrzymuje ffccfo wtok. nawet wtedy, gdy dotyczy to całych grup (Indianie TUskarora adopbai, jako „dzieci" przez Indian Onokla czy toż Delawarowie adoptowani Jako Ja*łi rzo" przez Ugę Pięciu Narodów** - stąd zmiana odzienia na kobiece sirc*e zmiana dziaMności gospodarczą]⁰).

Obrzędy zmtany pena (zarówno w przypadku niewolnika. Jak I klienta n** goś rodu) mają ten sam charakter. Fakt. Iż niewolnica wyda na świat cbistfe swego pana. ni* tylko zmienw jej pozycję społeczną. Zmianie tej towaoyą. wiele obrzędOw włączenia, które w pewnych przypadkach przypominają ct* monie małżeńskie. Rytuały włączenia są tu związano z rytuałami dotyczącym prawa azylu. W Loango takim obrzędem Jest mocne uderzenie laską wymarza i na przez niewolnika nowemu panu. którego sobie wybrał**, a u Mbundów*¹^ monia tomfcwAa (inaczej szimttitca). Ceremonie zmiany klanu, kasty, płemłenact rzędy naluralizacyine itp. także zawierają elementy wyłączenia, okresu prząict | wego i włączenia. Kilka przykładów tego typu sekwencji opiszę nieco późną

Ten sam mechanizm odnajdujemy w obrzędach dotyczących Już nie je*»> J stek. lecz grup. Przykładem rytuału wyłączenia może być wypowiedzenie »c*, ll

(plemiennej lub między rodami). Semickie i europejskie rytuały krwawą zert, są wszystkim doskonale znane, więc proponuję bliższe przyjrzenie się oęózy II rytuałów krwawej zemsty u aborygenów australijskich**. Jej schemat wygen I następująco: osoba, która ma dokonać owej zemsty, opuszcza swoją spęka I ność (rytuał wyłączenia), by osiągnąć stan tożsamości indywidualnej. Wraca □ ¹1 nę) dopiero wtedy, gdy zostanie poddana ceremoniom pozbawiającym ji o I czasowej tożsamości i ponownie Integrującym Ją z grupą. Celem krwawej zon*. I

« Zob. WMm Crooko. 7ypłćaf Tritooa ancf Cast&s. w: Camus ot tnetta 1901. Bo*' tyrztczhtc Appancflcas. Caicutta 1903. s. 174.

*- Zob Jotwi Napoleon Brinson Hewitt. Acfoptfon. wr Hanctbook ot Amorłc&n pum ł 1. Fredenck Wobb Hodg* (red.). Washington 1907. s. 15-16.

"Zob Eduard Pechuil Loesche, Votkakun€te vor» Loango. Stuttgart 1907, s. 246-3* H «Zob. Albert Hermann Post, AMkantsctro JurispucSortz, t. 1. Oicfonburg l*fttJ 1*87. s_ 102—10t&. przypisy.

*2ob Baśdwtn Spencer. Franek James Gilien. 7he Norttrom TrłOas ot GWW¹* |

Btraka. a- 566-568.

* Zob. przypis gwiazdkowy na a. tO! niniejszej książki.

•* Liga Pięciu Narodów (Mga łrokeaka): konfedołacja indiańskich pfomian KMf I ■ek, Oneida. Onondaga l Seneka utworzona w drugiaj pofowle XVI wlsfcu. W«sl * ■ .łych XVM» Maku dołączyło do nlcr* plemię TUskarora > powstała Uga I

mk — prryp. rad. pot

|69t - podobni* tak w niektórych przypadkach adopcji - odradzania poczucia jedności społeczny, któro zostało w jaWmś punkcla naruszone. Stąd też podobieństwo Wielu fej elementów do rytuałów przejściu- Zaprzestanie zemsty, e także zakończenie wojny (rytuały pokotu"), wyznaczają obrzędy toto© sam* ,ak obrzędy katemoacjf** czy adopcj grup obcych.

No koniec wypada powiedzieć kilka słów o rytuałach połączenia z bóstwem lub grupą bóstw. Żydowskie święto Paschy⁴⁰ (słowo pascha [oesan] oznacza p/zcjścio) to jedna z tych ceremonii integracji, które na zasadzie podobieństwa połączyły się z obrzędami przejścia jedna) pory roku w drugą oraz z ceremoniami wyjścia z Egiptu, przejścia przez Babilonię 1 powrotu do Jerozofimy, Na skutek tego połączenia obrzędy święta Paschy stały się kombinacją różnych rytuałów przejścia omawianych w niniejszej Książce.

*'Zob. Edwin Sidney HerUsnd. Conceming 7he Rn u me topie ot M/tm. s. 250-251; Alfred Ernest Crawtoy. The Uysbc Bose. s. 377.239-246; fianz Kart Huttor. Wandefungen und Fomthongen, s. 435-438

** Do obrzędów tratemteacfl należy jeszcze flodefi obrzędy pojednania (koncyllncyj->',ne). Gto przykład z Borneo; .jeśli dwóch śmiertelnych wrogów spotka się w tym samym ' domu, nie spojrzą no siebie dopóty, dopóki nie zoetame żabim kura, której krwią zostają pokropieni. Gdy dwa plemiona pragną zawrzeć pokój, po wygłoszeniu uroczystych przy-izeczeń zabija się wieprza, którego krew cementuje więzi przyjaźni* (Spense? Si John. Uh m Ma Foresis ot Die Per Basi. 1.1, London 1862, s. 64). Słowo cementować* należy rozumieć w sensie fizycznym, a nie-jak to się zwykłe czym-tymbotanym. Rytuał ten nie ma toż nic wspólnego - jak sądzi Henry Glay TrumbuU (zob. TheThreshoklCorenart s. 21} z rytuałami progu.

ł* Nie wiem, czy tą prostą interpretacją kiedykolwiek ktoś ślę posłużył Wyjaśnia ono sekwencję rytualną żydowskiego święta Paschy, a następnie takt Integracji w chrześcijańskim świędo Wielkiej Nocy idei śmierci i zmartwychwstania, bez odwoływania się do rytuałów Adonisa Itp. Święto to było od samego początku rytuałem przejścia r powoli przyciągało i absorbowało różne ołomemy obrzędów istniejących niezależnie u innych ludów.

JśdnotiMł grupy