Gennep Obrz�dy przej�cia3

czonta, drugi wyłączał i integrował zarazom (można go odnieść cłogto^ I rządu naznaczania, sphragis. znanego także wśród wczesnych cfnmttpb I trzeci zaś to rytuał integracji, co podkreślała towarzysząca mu modlitwa** ł, I następował okres przejściowy. Katechumen, podobnie jak nowicjusz w po-..* I szych misteriach, mógł brać udział w zgromadzeniach religijnych, miał w ^ I le specjalne miejsce, jednakże musiał opuszczać kościół przed rozpocty* I właściwych obrzędów liturgicznych (msza). Systematycznie odprawiano 1*3^ egiorcyzmy. 00 powoli oddzielało go od świata pogan. Nauczanego tao»i^ ntowo. .otwierano mu uszy¹*. Po ostatnim egzorcyzmie następował obnęjĄ ta*. Kapłan zwilżał śliną palec i dotykał nim górnej wargi oraz uszu każdagotu techumenów. Kandydaci rozbierali się I poświęconą oliwą namaszczano tao* cy I piersi⁸⁵. Następnie wyrzekali się Szatana, przysięgali związać się 2 Otvt. I sam 1 recytowali wyznanie wiary - Credo. Ten ostatni akt kończył okres pajfei (| wy. który obejmował i rytuały wyłączenia, i rytuały przygotowujące do hlagi₃ I Czas trwania tego okresu nie był z góry przesądzony - można było w nntr* I aż do śmierci. W końcu następowały obrzędy integracji sensu stńcto. W.;» I wodę*⁰ i skraplano nią katechumena. W ten sposób stawał się on regrasg. I poczęty ponownie - zgodnie ze słowami modlitwy wypowiadanej podczas ^ I atu. który po tym akcie następował*⁷. Kandydaci zdejmowali swoje xtą I 1 wkładali specjalne białe szaty, w czym pomagali im rodzice chrzestni**. Qnu I dztli stę następnie przed obliczem biskupa, który .naznaczał" ich znaterr i_7f I

“ Zob. Edwin Hatch. The Influenca ot Greek Ideos, s. 296 i przypis.

•* Zob. Louis Marie Ołłvier Duchosno, Les origines cłu cutto ChrśOen. a 2S6-iłO

■*= Zob. rytuał Indian Nawaho opisany w niniejszym rozdziale na s. 96; por. \eitt rzęd ostatniego namaszczenia, który fest chrześcijańskim rytuałem przefśoa zh wych do świata zmarłych.

• Zob. Louis Marie Oltvier Duchesne. Les origines du cutte ahrćffon. s. 311 i32in Aihrechi Oietorlch, Mutfer Erde, Lelpzig 1906. s. 114-115. Zawarta w tych praca*«ffc alna interpretacja tego obrzędu wymaga uzupełnienia - katechumeni, podobrtoj*d* braminów, są martwi 1 muszą być na nowo poczęci. Az do średniowiecza w napunqa chrześcijańskich kościołach baptysterium znajdowało się poza świątynią, by Kainowi pokutnicy, nowonarodzent i świeżo ochrzczeni pozostawali w obrębie obszaru Ihwę Nawiasem mówiąc, świątynie wszystkich kultów mają dziedziniec, westybul, pmttn co uniomożUwta gwałtowne przejście z przestrzeni protonom do przestrzeni sacrum

•' Czasownik regeriaram powmien być tu rozumiany dosłownie.

• OtOwny sens l cel tego obrzędu najlepiej wyraża się w pytaniach adM^r d/icom chrzestnym oraz w udzielanych przez nich odpowiedziach. IntereiuiąosaytAl porównanie pod tym kątem rytuału Kościoła prawosławnego, e także praktyk nych Słowian Nkeaiety. brak miejsca uniemożliwia przestudiowanie związków, aśs* czy instytucja rodziców chrzestnych, zarówno w obrzędach ludów mnej cywiiow* jak • w społecznościach chrześcijańskich.

• Eliota (gr.); otwórz się.

za. co bez wątpienia należy interpretować jako rytuał oddania di bóstwu w po siadania oraz przyjęcia do wspólnoty wiernych Tylko pod tym warunkiem neofi-cl mogli być dopuszczeni do komuna. Potem dawano Im do pieta poświęcony napOJ przyrządzony z miodu, wody i mleka Udaniem Hacmarsia mewa napój wywodzi się z mtstenów dlonfezyjsklch. ale według Louisa Marle OfIWera Duche-sno‘a Jest to błędna koncepcja. Ja dorzuciłbym do tej opinii przypuszczanie, i? właśnie taki napój podawano (a w Europie na wieki wsiach nadal się podaje) noworodkom. zanim matka zaczynała mieć własny pokarm)"* „Odrodzenie" nowo ochrzczonych kończyło się procesją z zapalonymi świecami Wtetkfe Światło przypominało to. które towarzyszyło greckim misteriom, i było świadectwem, ża „umarli’ odrodzili się do żyda w „prawdziwym świetle*

Tak wyglądał rytuał Kościoła rzymskiego. Te same elementy • sekwencje od-najciujemy także w obrzędowości Kościoła galijskiego Nte natezy Jednak zapominać. że uporządkowanie rytuału chrztu dokonało s»ę stosunkowo późno i że w pierwszych wiekach chrześcijaństwa liczba obrzędów była mniejsza, a ceremoniał mniej skomplikowany. Nie bez znaczenia cSa kształtowania się obrzędowości chrześcijańskiej byty wpływy gnoetycyzmu. który tatea mlal stopnie i obrzędy inicjacji wpisujące się w przedstawiony tu schemat rytuałów przejścia⁰⁶. Pierwotny obrzęd chrztu zawierał następujące elementy (1) post oraz (2) zanurzenie w wodzie święconej lub skropienie nią W różnych miejscach i różnych czasach do tej podstawowej sekwencji obrzędowe: dołączano kolejne szczegółowe rytuały (oczyszczania, egzorcyzmów «tp >. których postać byta w dużej mierze uzależniona od lokalnych praktyk religijnych. Nie byłoby trudno wykazać <z obrzęd mszy świętej także składa się z sekwencji rytuałów wyłączenia, okresu przejściowego i integracji. Jedyną teoretyczną różnicą miedzy mażą a micjadą jest to, ze msza ma charakter inicjacji powtarzalne), porównywalnej z ceremonią poświęcenia eomy* w Indiach wedyjskich oraz innymi ofiarami, których celem Jest zapewnienie normalnego biegu rzeczom ziemskim i niebieskim.

Jak powszechnie wiadomo, przyjęoe do wspólnoty wiernych w islamie odbywa się poprzez obrzezanie oraz recytację Ał-Fahtiy**. Niemniej bliższe studia nad świadectwami spektakularnych nawróceń, jak również nad zróżnicowaną

— Na lemat przechodzenie od bytowanie citoiWeueflO do bytowania boskiego zob. Lewis Richard Farnell. łvokjpon ot Rohgion. London 1905. s. 49; Srfccmon Remach. Ctiśą mythes er reśgfcms. L t.s. 127- Ne tsmet napoju zob. Hermann Ueensr. Sśteh end Hófrff. .Rheinisches Musem fOr PhAotogię* 1900, L BI,«. 177-195.

"Zob. na przykład Eugóno Góblot d*Alvlałla. Om gue/ęues pnMómm rmimrt*% ococ ntyttmroa dśtei&s. s. 145-146.

• Samo nazwa rośliny, z którą w starożytnych Indiach wytłaczano kultowy napO] (o d omamu hałuoynogamrym), noszący tę samą nazwę. Somę aktadano bóstwom w ofierze. Był to najważniejszy dar ofiarny, krzepiący bogów l dający Im rteśmłwtemośó

•• AhFmbtm: pierwsze, najkrótsza, aura (rozdział) Koranu

Obrzędy Wcjac*