Ustninio umiej mówi się o takim okuleniu, gdyż nie było ono zbyt przyjemne i skuteczno. Przyspieszało lekturę tylko na pewien czus. później kursanci wracali do normalnego rytmu. Najpewniejszym sposobem zdobycia iłuslnostwa w czytaniu jest częste jego praktykowanie. Od rodziny i nauczycieli w dużej mierze zależy tn, jak i r jakim pożytkiem czy ta człowiek dojrzały.
Jak powiedziano na wstępie, czytanie w przeciwieństwie dr* pojmowanego społecznic i statystycznie czytelnictwa pominą-wazy sporadyczne dziś czytanie głośne w większym gronie — jest czynnością indywidualną, wsobną. Aby oddać się lekturze, trzeba przynajmniej na jakiś czas wyłączyć się 7 kontaktu z innymi ludźmi, skupić na jednej czynności. Może to odbywać się w obecności liczniejszego grona: rodziny w domu, czytelników w bibliotece czy współ podróżnych. Czytający otticza się jakby niewidzialnym murenu przestaje zważać na świat zewnętrzny. Wierzymy jednak (i na tym opiera się np. cały ruch zmierrający do wychowania czytelnika, do udostępnienia mu książki w bibliotekach), że jakkolwiek czytamy w* samotności, Ui kontakt poprzez słowo pisane ma nic tylko indywidualny. luoz także społeczny wymiar.
Częstokroć trudno określić, jaki wpływ na człowieka miała określona lektura, ale nawet potoczna obserwacja mówi. że ludzie oczytani lepiej funkcjonują w społeczeństwie, są zwykle hardziej otwarci, łatwiej akceptują nowości, posługują się bogatszym językiem. Uyć może obserwacja ta nie sprawdza się w stosunku do każdej jednostki. ale łatwo udowodnić, w społeczeństwa nie czytające, ci słabo rozwiniętym ruchu wydawniczym i braku bibliotek to te, które nie lic2ą się mi międzynarodowej arenie.
Ważna postawić pytanie, jak to się działo, ic kultura ludzka rozwijała sic przez przynajmniej kilkadziesiąt tysięcy lat. hc7 pomocy pismu i jak \*'6wcza? przekazywano duświad* rżenia? Temat ten rzadko był rozważany przez badaczy czytelnictwa. YiBem i luwer, filozof, czeski emigrant, pisał: .....dzięki koordynacji obu rąk i palców przcforuiowywann ^informowano* twarde przedmioty (przede wszystkim kamienie, kości i drewno) tak, ażeby oznaczały nabyte informacjo.
Informacje przenoszone w powietrze można nazwać kulturą «nrnlną», te natomiast. które przenoszono uu twarde przedmioty — kulturą «maleriulną». Alfabet został wymyślony po to, by |*olącr.vr ze sobą zalety obu kultur i zminimalizować ich wady. Biblioteka stanowi podporę pamięci, która pod względem artykulacji odpowiada kulturze oralnej, a pod wzglnleiu trwałości — kulturze materialnej” [801.
Znaczną część naszych dalszych rozważań poświęcimy sprawie znaczenia czytania jako techniki kultury.