P1090731

46

psychicznego procesu recepcji literatury popularnona-• u ko w ej ujął Tadeusz Gołaszewski ®⁴. Zapoczątkowanie tego procesu stanowi bodziec odebrany od książki, a zakończeniem jest rezultat. W procesie recepcji — w jej kształcie idealnym -— autor wyróżnia następujące etapy:

1.    pobudzenie wstępne (rozpoczęcie czytania, zaciekawienie, przyjęcie wyjściowej postawy wobec książki,, ewentualne zniechęcenie i odrzucenie książki);

2.    przetworzenie materiału: swoisty „przekład” książki na język czytelnika;

3.    cenzura nawyków myślowych i własnych przekonań czytelnika* czasem przeciwstawienie się nowym treściom w imię posiadanych nawyków, a nawet przerwanie procesu recepcji;

.. 4. włączenie we własny system (uświadomienie luk we własnej wiedzy i próba uzupełnienia ich wiedzą nabywaną w czasie lektury);

5. analiza logiczna — proces dochodzenia do zrozumienia treści książki, dokonujący'się na drodze dyskursywnego przechodzenia od twierdzenia do twierdzenia;    ^; ''    • v

: 6. zrozumienie treści książki, zarówno w szczegółach, jak i’w całości,' co dostarcza czytelnikowi satysfakcji;

7.    weryfikacja zrozumienia, czyli powrót-do tekstu, mający na celu

sprawdzenie, czy książka rzeczywiście została zrozumiana;    _v; -

8.    krytyka tekstu w konfrontacji z doświadczeniem, inną lekturą,

.- i ■■

rozmową lub powstaniem wątpliwości co do słuszności twierdzeń przeczytanej książki.    •

Dwie ostatnie fazy recepcji występują rączej u czytelników, na wyższym poziomie intelektualnym .

Rezultaty lektury wyrażają się w zapamiętaniu treści lektury o dużej rozpiętości skali i typu zapamiętanego materiału lekturowego (pamięć krótkotrwała zachowująca szczegóły treści bezpośrednio po lekturze i pamięć długotrwała, znacznie mniej pojemna⁰®). Lektura wpływa również na kształtowanie się przekonań etycznych, poglądu na

główka: Recepcja treści lektury popularnonaukowej z matematyki. „Zeszyty Naukowe WSP w Katowicach” 1965 nr 23 .s. 138—145; K. Głombiowski: Problemy historii czytelnictwa. Wrocław 1866; Szewczuk:: Recepcja treści oświatowych* (rozdz. IV: Recepcja prasy codziennej); M. Kr e u t z: Rozumienie tekstów. Warszawa. 1968; T. Gołaszewski:; Książka popularnonaukowa i jej recepcja. „Studia, o Książce" 1971 T> 2 s. 61—91; G.Straus: Opinie czytelników o chemicznej ; literaturze profesjonalnej. Warszawa 1979; W. M a r c i szewski: Metody analizy tekstu naukowego. Warszawa 198L - ^wGołaszew»ki, op. di.    ■    y*_:

; Ibid; *. 6^-72.    ^;    V-    ^r;;_:

v; * P, H. Lind say, D. Ą. No r ma ni Procesy przetwarzania informacji u czlo-Wrocław-1984 s.'30Ó~302.    . ’•

s*:-:

n*.:

i;;

o ^iat, Wiedzy, pobudza db działania, zaspokaja różne potrzeby psychiczny ‘ ft6» rbzbudza nowe zainteresowania i potrzeby — słowem, skutki czytania Wyrażają się w funkcjach lektury w tyciu jednostki. Po~

' dobnie jak w przypadku motywów czytania różni autorzy wyliczają róiiiej lub bardziej obszerny rejestr funkcji lektury* D. Waples, B. ŚBe-. relson, F. Bradshaw wyróżniają pięć funkcji: instrumentalną, prestiżo-• Wą> Utwierdzającą w przekonaniach, estetyczną, rekreacyjną*⁷. M, Wa-. , lentynowicz cytując R. Fróhnera, P. Riberette^ła i innych autorów mówi / o sześciu funkcjach: odpoczynkowo-rozrywkowej, kształcące], partycypacyjnej, informacyjnej, estetycznej i terapeutycznej Stanisław Siekierski badając ślady lektury w pamiętnikach mieszkańców wsi stwier-dził występowanie sześciu funkcji: poznawczej (dwie odmiany.filozo-i werystyczna), instrumentalnej, estetycznej, emocjo-_:nalhśj,' ludycznej, prestiżowej⁰⁹, J, Wojciechowski w rozprawie poświęconej funkcjom prozy literackiej wymienia osiem społecznych funkcji literatury: filozof iczno-społeczną, wychowawczą, estetyczną, emocjonalną, werystyczną, poznawczą, rozrywkową, substytutywną^1M. M. G. Cha- .

> niń dzieli funkcje przekazów drukowanych na dwie grupy: funkcje społeczne i bsohiśte; Te ostatnie dzielą się na funkcje poznawcze, emocjo-nalno-komunikatywne i wartościująco-orientacyjne ^Wl. Milan NakoneÓny ogranicza' liczbę funkcji lektury do trzech: kognitywnej, emotywnej . i motywacyjnej ^m.

,»*. ^Przyjmując od M. Nakonećnego podzial funkcji związany ze sferami osobowości, proponuj emy następujący rejestr funkcji lektury w życiu /czj^elników:    .

■=J^:Funkcje k o g ni t y w n e, obejmujące oddziaływanie lektury

^!:i.^; informacyjna (poznawcza),

•j    • :^:-kśztałcąca^: (np* słownictwo, umiejętność myślenia, "wypowia-

dania się),'    '• ^:-

^; * ;^i^>^w3;- filo5bfićzno-społeczna. (ideologiczna) — kształtowanie poglądu ^:v? na - świat, przekonań etycznych, ideałów,. celów życiowych; ^ Systemu wartości.    ' ^v

B. Berelson, F. Bradshaw: Wiat Reading Does to ;Chicago 1940. Cyt. za: Kraśniewska, Siekierycz, op.rit. 173-74. H    Wa lentynowicz: Podstawy czytelnictwa powszechnego. Wrochłw.i97ft

"Siekierski: Zycie literackie wsi współczesnej na tle jej przeóbrażeri ^/fotóurolnyck. Warszawa 1985 s. 326—332.

^,B#; J. W oj Ciechowski: Funkcje prozy literackiej. Kraków 1983 ^/Czytelnictwo... s. 103—108.

31—48:

,;-G.;'ę.h ą n t-n: Socialnyje funkcii pieczati i licznostnyje funketi cztieitija, i^;^óciołoffija i; psichologija cztienija. Moskwa 1979 s. 63—72.

Psychologie tfentfe, Rraha 1965,