Tillich Istota j�zyka religijnego8

Istota feyfa rrilgijneg⁰

Wtedy przestają one być czymś dziwnym i niezrozumiałym, stają się najbardziej interesującymi, autentycznymi i ważnymi tworami ludzkiego ducha, które władają ludzką świadomością, a może nawet nieświadomością, i które dlatego wykazują niezwykłą trwałość, tak charakterystyczną dla wszystkich symboli w dziejach religii.

Podobnie jak wszystko w życiu, również religia podlega prawu dwuznaczności - owej dwuznaczności, która jest jednocześnie twórcza i niszczycielska. Religia jest święta i nie-święta zarazem, co staje się zrozumiałe na tle tego, co dotychczas zostało powiedziane na temat symbolizmu religijnego. Symbole religijne wskazują na to, co je wszystkie przekracza. Ponieważ jednak jako symbole uczestniczą w tym, na co wskazują, duch ludzki stawia je na miejscu tego, co mają symbolizować, i absolutyzuje je. Z chwilą, kiedy to następuje, stają się one bożkami. Bałwochwalstwo nie jest niczym innym, jak absolutyzacją symboli świętości i ich utożsamieniem z samą świętością. W ten sposób bożkami mogą się stać np. święte osoby. Pozór bezwarun-kowości mogą uzyskać akty kultu, chociaż ich powstanie jest związane z określonymi sytuacjami duchowymi Niebezpieczeństwu temu - nazwijmy je „demonizacją” -podlegają wszystkie akty sakramentalne, wszystkie sakralne przedmioty, księgi i doktryny. Stają się one demoniczne z chwilą, kiedy uzyskują charakter bezwarunkowości i zostają przez to umieszczone na jednej płaszczyźnie ze świętością.

IV

W czwartym punkcie chodzi o „warstwy symboli religijnych”. Rozróżniamy dwie takie podstawowe warstwy: transcendentną, która wykracza poza rzeczywistość empiryczną, i immanentną, którą znajdujemy w obrębie otaczającej nas rzeczywistości.