0168

III. IB. 14,

ZOFIA; KAZIMIERZ.

153

politycznych przeważnie względów, jakie o małżeństwach w domach książęcych rozstrzygały, Krzywousty wydawał swe córki według porządku starszeństwa; skąd wynika, że z córek jego z Salomei, Ryksa i druga nieznanego imienia, żona Konrada na Płockowie, były starsze od Zofii, ile że pierwsza wyszła za mąż już r. 1129 lub 1130, a druga najpóźniej r. 1132 [III. 11. 12.). Judyta i Agnieszka są niewątpliwie od niej młodsze [III. 20. 2l)\ a wątpliwość zachodzić może tylko, jaki jest stosunek wieku między nią a Gertrudą i Dobronegą fIII. 15. 19.). Przyjmując, że zapiska Rocz. Śkrzys. poświeconą została nie dziecku, ale córce doroślejszej, a wiec przynajmniej dwunastoletniej, wypadłoby wnioskować, że jest starszą od Gertrudy.

Data jej śmierci, 10 października 1136, wynika z przytoczonej poprzednio zapiski Rocz. Śkrzys.

14. Kazimierz.

Z zapiski nekrologicznej Rocz. kap. krak.⁴) i kilku innych na niej opartych zapisek późniejszych, które w dalszym ciągu poznamy, wynika, że Bolesław Krzywousty prócz znanego w dziejach Kazimierza Sprawiedliwego, urodzonego w roku jego śmierci, miał jeszcze innego, starszego syna Kazimierza, zmarłego za żvcia ojca. Wspominają one bowiem wyraźnie o: Kazimirus IIfilius Bolezlai III, a data śmierci, jaką podaje., nie pozwala wątpić, że to jest inny Kazimierz, nie Sprawiedliwy. W szeregu synów Bolesławowych wymienia go też (prócz Kazimierza młodszego) Geneal. Płoc.²) i Rocz. Małop.³).

Daty urodzin jego aż do Długosza nie przechowało żadne ze znanych nam dzisiaj źródeł: Długosz⁴) zaś każe mu się rodzić 16 sierpnia 1122 r. Wiadomość ta sama przez się niczego nie dowodzi, Długosz bowiem wielokrotnie kombinował dowolnie daty urodzin i śmierci, które wobec innych wiarogodniejszych źródeł ostać się nie mogą, a nawet przydany przezeń szczegół, dotyczący daty dziennej urodzin, który mógłby nasunąć przypuszczenie, iż opierał się tu na jakiejś dokładnej, dziś zatraconej zapisce rocznikarskiej, również nie wystarcza, znane są bowiem wypadki, gdzie Długosz wymyślał daty dzienne, jak n. p. co do rzekomej Wiaczosławy, żony Bolesława Szczodrego, albo rzekomej Świętosławy, córki Krzywoustego (II. 14. III 8.). Po usunięciu zatem przekazu Długosza, pierwsza myśl, jakaby się narzucić mogła, jest ta, czy przypadkiem niniejszy Kazimierz nie jest identyczny z owym nieznanym nam z imienia drugim synem Krzywoustego ze Zbysia wy, urodzonym r. 1107 lub 1108 (III. 7.). Takiemu przypuszczeniu sprzeciwia się jednakowoż wiadomość poważnego, bo jeszcze końca XIII w. sięgającego źródła, Geneal. Płoc.'’), która wymienia Kazimierza jako syna Krzywoustego z drugiej jego żony (Salomei), a wiadomość tę potwierdza także Rocz. Małop.¹¹). Już z tego powodu identyfikowanie Kazimierza z drugim synem Zbysławy budzi poważne wątpliwości, a nastręczają się tu inne jeszcze trudności. Według Ebona Zywotu Ottona Bamberskiego'), kiedy biskup Otton przybył do Polski (do Gniezna), aby stamtąd podjąć wyprawę apostolską na Pomorze, Bolesław Krzywousty, podejmując go uroczyście, kazał nieść naprzeciw niemu swoje dzieci niemowlęta: eciam filios suos lactantes illi obcios portari. . . iuberet. Przypuszczam, że wyrazu lactnntes nie ma powodu brać w znaczeniu dosłownem, boć byłaby to rzecz dość sama w sobie nieprawdopodobna, iżby Krzywousty miał równocześnie kilkoro dzieci przy piersi, chyba iżbyśmy przyjęli, że to były bliźnięta: wystarczy, jeżeli wyrazowi temu nadamy znaczenie: niemowlęta lub: prawie niemowlęta, z których jedno mogło być zresztą przy piersi. Ze względu na użytą przez Ebona liczbę mnogą trzeba przyjąć, że owych niemowląt było podówczas przynajmniej dwoje. Biskup Otton przybył do Gniezna około 25 maja 1124r. i bawił tam do 1 czerwca t. r.^w). Z synów Krzywoustego w tym czasie nie mógł być nazwany niemowlęciem ani Włodzisław II, ani ów nieznany nam z imienia syn, urodzony r. 1107/8 (jeżeli żył podówczas), ani Leszko, pierwszy miał bowiem lat 19, drugi 16, trzeci 9 (III. 6. 7. 10.), a Bolesław Kędzierzawy (tern mniej zaś młodsi jego bracia) jeszcze podówczas się nie porodzili (III. 16. 17. 18. 22). Pozostaje zatem jeden tylko

D Mon. Pol. If. 797. — 2) Ibid. V. 993. — 3) Ibid. III. 152. 153. 156. 157. — I) Ilist. Pol I. 5'■(. — ">) Mor;-Pol. V. 993. — ^H) Ibid. III. 152. 153. — 7) Ibid. II. 39. — 8) Juritsch, Bischof Otto v. Bamberg -177.

Balzer, Genealogia Piastów.

20