0050

35

Badanie wszechświata.

swych obserwacji rozpoznali niewątpliwie, że zaćmienia księżyca wtedy zawsze się zdarzają, gdy księżyc znajduje się prawie ściśle naprzeciwko słońca. Z niemniejszą też pewnością twierdzić możemy, że oznaczali syste matycznie granice cienia, przez który księżyc przy swych zaćmieniach przebiegał, zkąd utaić się im nie mogła postać kołowa tego ctenia; poznać też tą drogą musieli stopień stateczności promienia tego koła, a wreszcie nie uszła uwagi ich i ta okoliczność, że środek tego koła na niebie tern dokładniej przypadał naprzeciwko środka słońca, im bliżej zenitu obserwatora znajdował się księżyc zaćmiony. Jeżeli nadto przyjmiemy, że wówczas znane

Ziemia i księżyc w przestrzeni świata,

przedstawione w należytym stosunku swych wymiarów.

już były i śród oświeconych narodów azjatyckich rozpowszechnione postrzeżenia świadczące o skrzywieniu kulistem różnych części ziemi, to postać kołowa cienia rzucanego przez ziemię doprowadzić musiała niezbędnie do wniosku, że cała powierzchnia ziemi, pomijając drobne stosunkowo wyniesienia lądów ponad powierzchnię wody, należy do tej samej powierzchni kulistej. Znajomość taka nie wymagała bynajmniej innych środków pomocniczych i wyższego uzdolnienia, aniżeli je odnajdujemy dowodnie w innych zdobyczach astronomicznych kultury babilońskiej.

W poglądach tych na kulistość ziemi ze ścisłością rozumowań astronomicznych zjednoczyły się odwieczne doświadczenia żeglarskie i wyniki pomiarów geograficzno - astronomicznych w wydoskonaloną naukę tajemną, która potem prawdopodobnie drogą tradycji żeglarskiej przez Fenicję