0465

448

Badanie morza.

fałszywie oświetlone; powyższe bowiem formy (wśród nich szczególniej rozgwiazdy, ramienionogi i gąbki szkliste) w dawniejszych czasach geologicznych były również stworzeniami głębinowemi, jakiemi dotąd także pozostały.

Prawdopodobnie, że oczy zwierząt z normalnemi narządami wzroko-wemi, zamieszkujących stale przestrzenie głębinowe, pozbawione światła, podlegają z początku możliwemu powiększeniu, po którem następuj? wkrótce zmiana tak w kierunku ilościowym jak i jakościowym, szczególniej zblaknię-cie barwnika a w końcu stopniowa, coraz silniejsza redukcja całego organu wzrokowego.

Znaleziono w wielkich głębiach kilka gatunków ryb ślepych i raków, najwięcej zajmującemi są wszakże stosunki dotyczące raka Etńusa granu-lata. Wzmiankowany gatunek znajduje się w bardzo rozmaitych głębokościach morskich, poczynając od wód zupełnie płytkich aż do 1300 metrów głębi. W wodzie płytkiej ma dobrze rozwinięte oczy, jak zazwyczaj u raków osadzone na ruchomych słupkach; na głębokościach od 200 do 700 metrów słupki oczne są jeszcze ruchome, wzrok ich jednak jest już daleko słabszy, oczy złożone zanikają coraz więcej i zamienione bywają, przez zastępujące zmysł wzrokowy wapienne nabrzmienia. W głębinach zaś od 915 do 1 300 i więcej metrów słupki oczne zacierają się i tworzą w środku czoła dodatkowy kolec, a pierwotny prawdziwy występujący pomiędzy oczami ostry wyrostek zupełnie zanika razem z oczami. Jeżeli nawet zwierzęta głębinowe posiadają oczy, bez względu czy one są powiększone, czy też możliwie zredukowane, to oczy te nie są dostatecznie wrażliwe na zjawiska. świetlne i działają bardzo niezupełnie, wynagradzają sobie jednak ten brak w inny sposób. Ogólnie jest znane to zjawisko, że ludzie niewidomi od urodzenia, lub też ci, którzy zaniewidzieli bardzo wcześnie za czasów swego dzieciństwa, posiadają wysoko rozwinięty zmysł dotyku, który do pewnego stopnia zastępuje nieczynny zmysł wzroku; wiadomo również, że zwierzęta jaskiniowe, które istotnie nawet śladu ócz nie posiadają, mają natomiast bardzo czułe organy skórne. Zupełnie to same znajdujemy u głębinowych zwierząt wyższej organizacji jak u ryb i raków. Te ostatnie bywają niekiedy nadzwyczaj wydłużone i posiadają macki i nogi zaopatrzone wielkiemi szczecinowatemi czułkami; u ryb zaś istnieją najrozmaitsze pietwy, mające obfite promienie wyposażone w nerwy i gęsto pokryte twardszemi lub miększemi włoskami.

Drugą właściwością zależną od warunków^ świetlnych w głębinach morskich jest barwa, jaką spotykamy u stworzeń tu przebywających, głównie zaś u tych, które się swobodnie poruszają. Barwa ta jest przeważnie-czerwona, purpurowa, dochodząca do czerwono-bronzowej a nawet czarnej, nigdy zaś nie jest żółtą, zieloną, lub błękitną i prawie bez wyjątku jest zawsze jednostajną; ryby tutaj nie mają ciemniejszego grzbietu a jaśniejszego brzucha, jak to się spotyka u tych, które przebywają na wodach płytkich, nie mają także żadnych plam, poprzecznych lub podłużnych pręg.