0929DRUK00001720

208

ROZDZIAŁ Y, UST. 46

łanie atmosfery ziemskiej, która załamuje przechodzące przez nią promienie światła gwiazd; nosi ono wskutek tego nazwę refrakcji astronomicznej lub też atmosferycznej.

Że atmosfera ziemska w istocie zjawisko refrakcji powodować mul wynika z następującego schematycznego rozważania. Przypuśćmy, że ziemia jest kulą, a armosfera jej tworzy warstwę spółśrodkową o grubo^i dowolnej i gęstości wszędzie jednakowej. Wyobraźmy sobie na powierzchni ziemi jakiś punkt A oraz przekrój ziemi 'AtfCr (ryc. 41), określony przez płaszczyznę

wierzchołkową gwiazdy G, widzianej z punktu A. Pion AZ puktu A określa na niebie zenit.

Przyjmując, że rozmiary ziemi są znikomo małe w porównaniu z odległościami gwiazd, uważamy wszystkie promienie, dochodzące od jakiejś gwiazdy do ziemi, za równolegle do siebie. Przypuśćmy, że AB jest odcinkiem prostej, przechodzącej przez punkt A i gwiazdę, i niech będzie B punktem przecięcia się tej prostej z powierzchnią atmosfery ziemsfcM. Gdyby nie było atmosfery, obserwator w A widziałby gwiazdę w kierunku AB, a więc w odległości zenitalnej prawdziwej ZAB = z. Ponieważ atmosfera załamuje promień, spotykający ją w punkcie B, i od-