94293001

314 ADOLF BECK

skurczu popycha wacik ciągle w część jelita zupełnie rozluźnioną.

(Ruch robaczkowy jest zatem aktem skoordynowanym, obejmującym dwa czynniki: skurcz mięśni okrężnych powyżej miej-i sca zadrażnionego i zahamowanie tych mięśni wraz z skurczem mięśni podłużnych poniżej miejsca za-, drażnienia. Ten dwojaki efekt miejscowego zadrażnienia jelita łatwo można wykazać, jeżeli w opisany wyżej sposób włożymy do jelita balonik połączony z bębenkiem Mareya, który zapisywać nam będzie samoistne rytmiczne ruchy jelita. Bayliss i Starling badając w ten sposób, wykazali, że jeżeli się ściśnie pincetą jelito poniżej miejsca, gdzie znajduje się balonik, to występujące w tern miejscu ruchy rytmiczne ustają, uciskanie zaś jelita powyżej balonika sprawia zwiększenie się tonus i wzrost skurczów rytmicznych.

Ruch robaczkowy ma w normalnych warunkach kierunek tylko ku odbytnicy, ruchu przeciwrobaczkowego czyli antyperystal-tycznego zazwyczaj niema. Jeżeli przeciąwszy pętlę jelita w dwóch miejscach, wszyjemy ją w odwrotnym kierunku, to w tej części treść posuwać się będzie tylko ku żołądkowi, zdolna więc jest ona wykonywać ruchy robaczkowe, a nie przeciwrobaczkowe (Ellinger i Prutz).

Prócz opisanych ruchów rozróżniają Meltzer i Auer jeszcze t. zw. ,,peristaltic rush^u. Przedstawia się on w postaci fali skurczowej, przebiegającej szybko po długim odcinku jelita, który poprzednio był zupełnie zwiotczały. Ruch ten powoduje szybkie posuwanie się cieczy i pęcherzyków gazów, a obserwować go można po przecięciu nerwów błędnych albo po zadziałaniu ergotyny, Ca Cl_t i i.

Ruchy robaczkowe zależą od ilości i jakości treści jelita; wzmagają się n. p. pod wpływem zawartych w jelicie substancyi trudno strawnych, zwłaszcza błonnika, stąd dyeta roślinna powoduje częstsze wypróżnienia niż mięsna. Nadto wpływają pobudzająco na ruchy robaczkowe: drażnienie mechaniczne od zewnątrz (masaż), oziębienie, dalej żylność krwi, wreszcie niektóre środki farmakologiczne jak nikotyna, muskaryna, ezeryna, ergotyna i wiele t. zw. środków przeczyszczających. Morfina i inne składniki opium zmniejszają lub znoszą ruchy robaczkowe jelit. Ze względu na rolę, którą się przypisuje żółci jako czynnikowi pobudzającemu ruchy robaczkowe, zauważyć należy, że z doświadczeń na izolowanem jelicie (Schupbach, D’Errico i i.) wynika, że zarówno żółć sama, jakoteż sole kwasów żółciowych, działają w słabych roztworach na ruchy