94293301

WYDALINY 417

jest ziemistą masą tłuszczowej substancji — łojem. Komórki, wypełniające wnętrze gruczołu, w miarę rozmnażania się ulegają stopniowemu stłuszczeniu. Jądro ich się kurczy i zanika, a protoplazma rozpada się na ziarnistą, bezpostaciową masę tłuszczową, zwaną łojem skórnym. Nagromadzony wewnątrz gruczołu łój znajduje się pierwotnie w stanie płynnym, posuwając się jednak wzdłuż przewodu wyprowadzającego, tężeje na żółtawą, mazistą masę. Wydobywający się na powierzchnię łój maści skórę i włosy, nadając im charakterystyczną miękkość i sprężystość, oraz chroni skórę przed działaniem rozmiękczającem wody i wydalin płynnych.

W y dziel a nie łoju. Jak z budowy gruczołów łojowych wynika, nie może być mowy o wydzielaniu w ścisłem tego słowa znaczeniu, gdyż sam łój przedstawia właściwie produkt rozpadu komórek nabłonkowych, wobec czego czynność tych gruczołów polega głnwnie na bujaniu owych komórek i stopniowem ich zwyrodnieniu.

Badania chemiczne, dotyczące składu łoju, wykazały obecność frłuszczów obojętnych, kwasów tłuszczowych wolnych, soli potasowych, kwasów tłuszczowych, małą ilość białka do kazeiny zbliżonego i białka surowiczego, cholester^ ny oraz bliżej nie określony ch ciał wyciągowych; z połączeń mineralnych stwierdzono fosforany ziem, chlorki i fosforany potasowców. Łój posiada w znacznym stopniu zdolność wiązania wody. Łój, powstający w gruczołach łojowych, tworzy, jak wspomniano, masę półpłynną oleistą, która na powierzchni skóry lub też już w samych przewodach wyprowadzających zastyga na masę mazistą i przy wyciśnięciu wydobywa się z nich często w postaci białych czopków. Włókna mięśni gładkich (mmc. arrecłores pih)j przebiegające od nasady torebki włosowej ku górnej warstwie miazdry, obejmując w przebiegu swym gruczoły łojowe, mogą powodować przy skurczu wydobywanie się na zewnątrz ich zawartości.

Czy i w jakim stopniu wydzielanie łoju zależy od układu nerwowego, w tym względzie bliższych danych nie posiadamy. Z doświadczenia wiadomo, że wydzielanie to okazuje znaczne wahania tak indywidualne, jak i zależne od warunków zewnętrznych. N. p. ciepłota wyższa je wzmaga, zimno zmniejsza. Najsilniejsze wydzielanie łoju spotyka się u murzynów, co nadaje ich skórze charakterystyczny maśny wygląd.

Mazidło płodowe (Vernbx cuseosa), pokrywające powierz-Fizyologia człowieka II    27