Magazyn6

2701

AMERYKA

nami Zjedn. a Meksykiem. Wśród większych dopływów rzeki Missisipi wspomnimy następujące:    Missouri z dopływami

Yelowstone i Platte, Arkanzas i Red (Czerwona) od strony prawej, oraz Ohio z dopływem Tennessee ze strony lewej. Rzeka Missisipi jest jedną z najpotężniejszych rzek świata. Długość jej wynosi 4 200 km, zaś wraz z Missouri 6 970 km. Pod względem długości jest ona najdłuższą rzeką świata, pod względem zaś wielkości dorzecza stoi na trzeciem miejscu, ustępując pierwszeństwa Amazonce i rzece Kongo. Delta obejmuje 31 860 km*. Cały szereg dopływów rzeki Missisipi jest znacznie większych od Wisły, zarówno pod względem długości jak i pod względem zajmowanego obszaru.

4. Warunki klimatyczne i przyrodnicze.

Z powodu znacznej rozpiętości kontynentu w kierunku południowym, klimat wykazuje bardzo wielkie zróżniczkowanie, spotęgowane jeszcze przez p> ądy morskie, powodujące rozmaite anomalje termiczne. Znaczne różnice hipsometryczne również przyczyniają się do urozmaicenia klimatu. Obfitym opadom na wschodzie i na zachodzie przeciwstawiają się niemal całkiem bezde-szczowe okolice w górach Skalistych, w szczególności nad rzeką Kolorado w stanie Arizona. Na płn. Alaski oraz Labradoru spotykamy anekumeny, gdzie na rozległych przestrzeniach nietylko niema drzew, ale wogóle roślinności. W przeciwstawieniu do tego, płd. część wybrzeża Atlantyckiego i zatoki Meksykańskiej cieszy się klimatem śródziemnomorskim, który w wielu miejscach jest nawet gorący i wilgotny, na wyżynach zaś ciepły ale zdrowy. Roślinność jest wobec tego odzwierciedleniem różnic warunków klimatycznych. Na płn. istnieją tundry, potem rozległe lasy iglaste w Kanadzie (jodły, smreki, sosny); dalej na południu spotyka się już coraz więcej drzew liściastych. Na zachodzie od rzeki Missisipi, na tarasach przedgórskich, rozpościerają się prerje, nadające się doskonale do ekstensywnej hodowli bydła. Na pograniczu Meksyku i Arizony i w stanie Nowy Meksyk oraz w płd. Kalifornji, a także w stanie Kolorado, pustynie skalne są w niektórych okręgach zupełnie pozbawione roślinności, z powodu stałej suszy i wielkich upałów. Pod względem flory-stycznym specjalnie uprzywilejowana jest kotlina Kalifornijska, stanowiąc jakgdyby

119

naturalną cieplarnię. Na południu roślinność jest bardzo bujna. Uprawia się tam kukurydzę, bawełnę, tytoń, fasolę, bataty, pomidory, winorośl, owoce płd. etc. W centrum kontynentu wielkie przestrzenie poświęcone są uprawie pszenicy. Fauna również jest niezwykle urozmaicona. Na północy borealna, na południu — podzwrotnikowa.

5. Podział polityczny. Podział polityczny Am. Płn. jest bardzo prosty. Północ, z wyjątkiem Alaski, obejmują posiadłości Wielkiej Brytanji podzielone pod względem politycznym na dwie części niezależne. Są to domin ja Kanady i Nowej Fundlandji, z których w szczególności pierwsze posiadają bardzo daleko idące prawa autonomiczne. Środek w kierunku południowym zajmują Stany Zj. Am. Płn., będące Rzplitą związkową. Wreszcie południe — Stany Zj. Meksykańskie, będące również Rzpl. związkową.

Kurjozum w podbiale politycznym Am. Płn. stanowią małe wysepki St. Pierre i Miąuelon, leżące nieopodal płd. wybrzeża Nowej Fundlandji i należące do Francji. Są one pozostałością rozległego niegdyś stanu posiadania Francji w Kanadzie. Znaczenie wysp tych dla Francji polega na tern. że są one punktem oparcia dla rybołówstwa morskiego na rozległej ławicy fundlandzkiej, obfitującej w rozmaitego rodzaju ryby morskie, napędzane tam z jednej strony przez płd. prąd zatokowy, z drugiej zaś strony przez płn. prąd płynący z cieśniny Davisa. Na płn. wybrzeżu Bry-tanji francuskiej istnieje kilka wsi rybackich, których mieszkańcy utrzymują się wyłącznie z rybołówstwa na ławicy nowo-fundlandzkiej. Te kamieniste wysepki pozbawione są zupełnie ziemi ornej, zaś nieliczni stali mieszkańcy utrzymują się wyłącznie z rybołówstwa i handlu. Stolicą tej kolonj i jest małe miasto portowe St. Pierre połączone kablem podmorskim z Am. Płn. i Francją.

Powierzchnia obu wysp łącznie wynosi 240 km*, ludność stała przeszło 4000 osób. W okresie połowu ryb liczba ludności wzrasta trzykrotnie.

Poniżej podajemy tablice statystyczne, zawierające dane szczegółowe o wszystkich krajach Ameryki Północnej, z wyjątkiem Stanów Zjednoczonych A. P., których podział statystyczny podany został w artykule „Ameryki Stany Zjednoczone".