Magazyn6
5701

449

BILANS HANDLOWY I PŁATNICZY

Rok	Miljardy złotych
	przywóz	wywóz	saldo
Niemcy . . 1928	29,7	26,1	— 3.6
I93^2	9.9	12,0	+ 2,1
1933	8,9	10,3	+ 1.4
1934	9,3	8.Ó	— 0.7
Włochy . . 1928	^IO,5	7,o	— 3.5
1932	3.8	3.1	— 0,7
1933	3,4	2,8	— o,6
1934	3,5	2-4	— M
Z. S. R. R- . 1928	4,3	3,6	— 0.7
1932	3.2	2,6	— 0,6
*933	1,6	2,3	+ 0,7
1934 Stany Zjedn.	1.1	1,9	+ °,8
Amer. Półn. 1928	36,4	44,8	+ 8,4
1932	11.9	I4,t	+ 2,2
1933	10,0	”.5	+ 1.5
1934	8,7	11,2	+ 2.5

5. Pojęcie bilansu płatniczego i jego wieloznaczność. Jak wynika z poprzednich ustępów dane cyfrowe o wartości przywozu i wywozu towarów nie obejmują całokształtu stosunków wymiennych z zagranicą, lecz tylko ich część, mianowicie należności i zobowiązania z tytułu obrotu towarowego. Jeśli do tych należności i zobowiązań, obejmujących obrót towarami z zagranicą doliczyć t. zw. niewidoczny przywóz i wywóz, t. zn. należności i zobowiązania wynikające z tytułu ruchu osób, wzajemnie świadczonych sobie usług kraju i zagranicy oraz ruchu kapitałów poza granicę, to takie zestawienie stanie siębilansempłatni-c z y m. Przekazywanie wartości w stosunkach międzynarodowych odbywa się w końcowym rezultacie procesu wymiany drogą obrotu towarowego, do którego wliczyć należy także obrót szlachetnemi kruszcami. Dlatego to bilans handlowy jest zwykle najważniejszą pozycją, czy też jedną z głównych części bilansu płatniczego. Pojęcie bilansu płatniczego należy ściśle określać, gdyż jest ono wieloznaczne i dlatego było nieraz przyczyną nieporozumień. Przytaczamy tu za Haberlerem następujące określenia:

a) Można rozumieć pod pojęciem bilansu płatniczego rzeczywiście nabyte i sprzedane ilości środków płatniczych w określonym czasie, potrzebnych do uregulowania wszystkich wyżej omówionych należności i zobowiązań. W tem ujęciu bilans płatniczy musi być oczywiście wyrównany, gdyż zakup obcych środków płatniczych zagranicznych musi być równy sprzedaży na ten cel własnych środków płatniczych. Wyrównanie bilansu płatniczego w tem rozumieniu wypływa z samego określenia jego treści.

b)    Można pod bilansem płatniczym rozumieć rzeczywiście dokonane zagranicę i otrzymane z zagranicy wypłaty pieniężne w określonym czasokre-s i e. Określenie to różni się od pierwszego podanego wyżej określenia w tem, że wypłaty zagranicę mogą być dokonywane nietylko drogą zakupu obcych środków płatniczych (przez sprzedaż własnych), ale również np. z istniejącego zasobu zagranicznych środków płatniczych, łącznie z zapasem złota, gdy uznane ono zostaje za międzynarodowy środek płatniczy, jak to ma miejsce w krajach ze złotą walutą. W tem ujęciu, bilans płatniczy niezawsze musi być wyrównany. Wypłaty na zagranicę mogą np. przewyższać wypłaty zagranicy dla kraju. Nadwyżka w tym wypadku będzie pokrywana przez wspomniane zasoby np. zapasy dewiz. Jeżeli jednak przedłużymy rozpatrywany okres czasu, a bilans płatniczy w tem ujęciu rozpatrywać będziemy nie w jednym momencie, czy też krótkim czasokresie (uwzględniając przy tem ważną okoliczność, że zakup dewiz czy złota, z którego się czerpie musiał być kiedyś utworzony przez wpłaty zagranicy), to stanie się oczywi-stern, że bilans płatniczy określony w ten sposób także musi być wyrównany w dłuższym okresie czasu. Nadwyżka wypłat nad wpłatami, czy naodwrót nie jest możliwa na dłuższy okres czasu.

c)    Można pod bilansem płatniczym rozumieć zobowiązania i należności danego kraju w stosunkach z zagranicą, których termin płatności zapadł i które zostały w rozpatrywanym czasokresie uregulowane. W ten sposób ujmowane są obliczenia bilansów płatniczych, obejmujące jedynie pozycje konkretnych zobowiązań i należności, które w określonym czasie zostały między krajem i zagranicą rzeczywiście spłacone. W tem rozumieniu pojęcie bilansu płatniczego pokrywa się dokładnie z pojęciem opisanem pod b).

d)    Można dalej rozumieć pod pojęciem bilansu płatniczego zestawienie nietylko zobowiązań i należności z zapadłym terminem płatności w rozpatrywanym czasokresie, ale zestawienie wszelkich należności i zobowiązań bez względu na termin ich płatności.

29

Encyklopedja nauk politycznych.