Magazyn6 1901

915

METALE I METALURGJA

Tabl. 9-

Rok	tonn około	milj. złotych
1924	I 270	2.0
1929	9 600	34-o
1932	4 7°o	5-5
*935	12 460	>*•3
1936	14 600	16.0
1937	17 800	28.6
1938	około 25 000	32.0

Źródła Polski zakupu miedzi nie są stale i ulegają pewnym przesunięciom w zależności od warunków sprzedaży, ekspansji tych lub innych biur sprzedaży i t. p. Zestawienia inż. K. Fangora dla lat 1935 i 1937 przedstawiają się następująco:

Tabl. 10.

Kraj	1935		1937
	ilość	%	ilość %
St. Zjednoczone A. P..	8 309	66.5	3677	21,2
Chile.......	I 127	9.0	5785	32.4
Kanada ......	178	1.4	3 372	18,9
Belgja.......	* 4*>3	11,8	4 094	22.9
Anglja.......	411	3.3	7i	0,4
Norwegja.....	122	1,0	144	0,8
Różne ....	879	7.0	657	3.8
	12 489	100,0	17 800	100,0

d) Cyna. Do metali nieżelaznych całkowi-wicie importowanych do kraju na pokrycie zapotrzebowania technicznego i konsum-cyjnego jest cyna; znana ona była jeszcze w epoce przedhistorycznej w Chinach, Egipcie, Indjach. Jest to metal miękki, łatwo to-pliwy i łatwo kowalny; przy walcowaniu na zimno bez trudności można otrzymać folję grubości 0,01 mm. Największe zastosowanie znalazła cyna, jako składnik bronzów, spiżów, metali łożyskowych i stopów drukarskich; w stanie czystym używana jest w postaci folji (bardzo cienkich blach), opakowań dla przemysłu spożywczego, produkcji tubek do past; duże ilości cyny zużywane są na powłoki ochronne przedmiotów żelaznych, miedzianych i t. p. t. zw. cynowanie lub bielenie, jak również produkcję blachy białej na puszki do konserw, oliwy i t. p., dla przemysłu chemicznego (farby itp.).

Z rud cynowych przemysłowe znaczenie ma t. zw. kamień cynowy, który poddawany jest po wzbogaceniu topieniu i redukcji w piecach płomiennych lub szybowych i dalszej rafinacji.

Światowa produkcja cyny po minimum w 1934 równem 99000 tonn osiągnęła w 1937 roku — 199000 t. ang przyczem cynę hutniczą z rud produkują głównie Stany Ma lajskie, Anglja, Holandja i Indje Holenderskie, Chiny i Belgja. Wielka Brytanja kontroluje 66wydobycia. Charakterystycz-nem jest, że St. Zjednoczone A. P. nie posiadają rud cyny i nie potrafiły wytworzyć u siebie hutnictwa cynowego.

Najlepsze gatunki cyny rafinowanej zawierają około 99,9% cyny czystej; Polska sprowadza cynę w najbardziej wykończonej postaci surowca w przeważającej mierze tylko najlepsze marki. Konsumentami cyny w Polsce są przedewszystkiem koleje na metale łożyskowe, następnie walcownie blach i folji, odlewnie i zakłady hutnicze produkujące białą blachę, fabryki szkliwa i polew, naczyń cynowanych i t. p. Pewne ilości cyny eksportujemy w postaci przerobionej na puszki do konserw mięsnych i jarzynowych.

Przywóz cyny do Polski na podstawie Rocznika Handlu Zagranicznego Rzplitej Polskiej, przedstawia się następująco:

Tabl. 11.

Rok	Tonn	milj. zł.
1924	470	2,2
1929	790	7.4
1932	580	2,7
*935	920	5.5
*937	I 290	8.4
I półr. 1938	I OOO	5.*

Centrum dyspozycji handlowej cyny jest Londyn. Istnieje Międzynarodowy Kartel cynowy „International Tin Comitee“; umowa zawarta do grudnia 1941 ma regulować tak produkcję jak i zbyt cyny. Cena cyny ulega dużym wahaniom giełdowym i w Londynie notowano ją następująco:

Tabl. 12.

najwyższe 1918	£ 399
1920	£ 419
1926	£ 321
najniższe 1878	£ 52
1897	£ 63
1908	£ *47
1931	£ 141
Obecnie waha się około	£ 200 (r. 1938)

e) Cynk. Produkcja cynku w Europie w skali przemysłowej rozwinęła się dopiero w początkach ubiegłego wieku, pomimo, że już w XVIII wieku zaczęto eksploatować jego złoża i wytwarzać nieduże ilości. Na