Magazyn6 1701

913

METALE I METALURG JA

i odkuwki, blachy, profile, druty, rury, folje i t. p.

Ogromne zastosowanie w technice współczesnej ma aluminjum w postaci stopów wszelkiego rodzaju, przyczem największem rozpowszechnieniem cieszą się stopy aluminjum z miedzią (zawartości ostatniej w granicach 4—10°/o), aluminjum z krzemem (w granicach 11—14% krzemu) — znane pod nazwą siluminu względnie al-paksu (we Francji), aluminjum z magnezem (do 12% Mg względnie z dodatkiem krzemu) znanych jako hydronaljum, anticorodal, peraluman i inne.

Poza tern istnieje grupa stopów złożonych, zawierających dodatki niklu, tytanu, magnezu, manganu, z pośród których szczególnie wyróżniają się duraluminjum, alupolon, „Y“, hiduminjum, avional i t. d. Duraluminjum i równoważny mu stop krajowej produkcji alupolon, oraz hiduminjum (RR56) są wyjściowemi materjałami dla przeróbki plastycznej w drodze walcowania względnie kucia, posiadają bardzo wysokie własności mechaniczne, które pozwalają stosować je w zastępstwie specjalnych gatunków stali. Po przeróbce plastycznej należy stosować t. zw. obróbkę termiczną, w zasadzie mającą ten sam cel co hartowanie, odpuszczanie, wyżarzanie, względnie normalizację stali.

Stopy aluminjowe, łączące zalety aluminjum czystego z znacznie wyższemi własnościami wytrzymałościowemi znalazły szersze rozpowszechnienie, niż czyste aluminjum. Dzisiejszy rozwój techniczny lotnictwa byłby nie do pomyślenia bez zastosowania stopów lekkich; przemysł motoryzacyjny również jest dużym konsumentem stopów aluminjum; poza tem duże zastosowanie znajduje ono w kolejnictwie, przy wyrobie aparatów przemysłu spożywczego i użytku domowego, przy budowie okrętów, przemyśle budowlanym, dekoracyjnym i t. p. Przemysł wojenny jest poważnym konsumentem aluminjum i jego stopów. Hutnictwo aluminjum w Polsce zapoczątkowano przy końcu 1938 roku decyzją uruchomienia huty aluminjum w Centralnym Okręgu Przemysłowym w pobliżu Nisko. W pierwszym okresie uruchomiona będzie elektroliza tlenków, która musi pokryć zapotrzebowanie Polski na aluminjum hutnicze, obecnie pokrywane całkowicie w drodze importu. Ostatni osiągnie w 1938 prawdopodobnie cyfrę powyżej 2 000 tonn. Krajowy przemysł przetwórczy: odlewnie, kuźnie, walcownie, fabryki folji i t. p. jest dostatecznie rozbudowany i pokryć może nietylko istniejące zapotrzebowanie, lecz i przewidziane w okresie najbliższych co najmniej pięciu lat, jak również może rozpocząć eksport tych wyrobów ze względu na ich doskonałą jakość.

Wzrost importu aluminjum do Polski podaje tabela 5:

Tabl. 5.

1924	220 t
1929	1 040 t
1932	610 t
1937	2 090 t
I półr. 1938	około 1 400 t

czyli spożycie wykazuje w okresie ostatnich 5 lat wzrost prawie o 350Pomimo to stoimy na szarym końcu wśród konsumentów jak wykazuje tabela 5 1 mamy spożycie przeszło 30-krotnie mniejsze od niemieckiego. Produkcja aluminjum wzrastała w niektórych krajach, jak to daje tabela 6:

Tabl. 6.

	Produkcja w tys. tonn			Możliwości produkcyjne w r. 1937 w tys. tonn
Kraje	1913	1926	1937
St. Zjednoczone Am. Półn. . .	22.5	89.3	132.8	135	24-55
Niemcy ....	0.8	29.6	IS^1-^	135	24-55
Z. S. S. R	0.0	0.0	45-o	5°	9.09
Kanada ....	5-9	17.9	42.6	45	8.18
Francja ....	13-5	20.5	34-5	40	7-27
Italja.....	0.8	1.8	22.9	28	509
Norwegja . .	*•5	21.5	23.0	35	6.36
Anglja ....	7.6	7-3	19.4	22	4.00
Szwajcarja. . .	10.0	20.6	25.0	28	5-09
Japonja . . .	0.0	0.0	10.5	25	4-55
Pozostałe . . .	50	2-7	3-3	7	1.27
Razem .	67.6	210.6	490.6	55°	100,0

Widzimy z tablicy 6, że w szeregu krajów możliwości produkcyjne wyzyskane zostały prawie w 100%, całe zaś hutnictwo aluminjum w skali światowej pracuje w 1937 z wykorzystaniem 90^ możliwej zdolności produkcyjnej. Konieczność dalszej szybkiej rozbudowy hutnictwa alumi-njowego nie ulega żadnej wątpliwości. Cena 1 tonny aluminjum hutniczego > 99,5% Al wynosi obecnie £ — 100,—.

c) Miedź. Miedź jest metalem o barwie czerwonej, o bardzo dużej przewodności elektrycznej i cieplnej, łatwo rozpuszczał-