Magazyn6h901

685

INFLACJA — INGRAM JOHN KELLS

stwierdzić można we Francji, gdzie deficyt bilansu handlowego zwiększył się więcej niż podwójnie w ciągu trzech miesięcy po dewaluacji franka we wrześniu 1936 roku.

I. prowadzi także do naruszenia równowagi bilansu płatniczego: zobowiązania,

0    ile transfer nie jest zawieszony, regulowane być muszą w walutach obcych, należności najczęściej inkasowane są w topniejącej walucie krajowej. Wierzyciele zagraniczni odmawiają udzielania nowych kredytów i prolongowania starych.

Preliminowanie budżetu państwa, samorządu, przedsiębiorstwa, czy nawet jednostki prywatnej staje się w okresie i. coraz bardziej utrudnione. Wpływy z podatków, opłat i t. d. nie odpowiadają wymiarowi i mimo stosowania mnożników nie mogą sprostać rozchodom, zwłaszcza wydatkom rzeczowym.

W dziedzinie kredytowej wpływ i. jest również szkodliwy- kredyt krótkoterminowy kurczy się, mimo coraz bardziej wygórowanej stopy procentowej, kredyt średnio

1    długoterminowy zupełnie zamiera. Banki emisyjne nie podążają w podwyższaniu stopy dyskontowej za rynkiem: np. niemiecki Bank Rzeszy utrzymał stopę dyskontową na poziomie 5% w ciągu okresu 1914—1922; stopa ta już w drugiej połowie roku 1914 nie odpowiadała stanowi rynku, później stała się oczywiście zupełnie nieżyciowa, a w dalszem stadjum i. stanowiła tylko minimalny ułamek stopy istotnej.

I. paraliżuje zupełnie proces kapitaliza-cyjny i niszczy substancję oszczędności już skapitalizowanych. Np. w bankach niemieckich kapitały obce spadły w okresie i. z 17,5 do 2,5 mil jardów mk złotych; to samo dotyczy, choć w stopniu mniej dotkliwym, banków austrjackich, włoskich, francuskich i belgijskich. U nas suma łączna wkładów w 88 bankach, przeliczona na złote, wynosiła w końcu roku 1923 zaledwie 35 milj. zł, a z sumy tej na wkłady terminowe przypada zaledwie 1,4 milj. Pozornie szybki i znaczny rozwój banków w okresie i. ustępuje miejsca kryzysowi a niekiedy krachowi bankowemu. Zdaniem niektórych znawców polityki bankowej (np. Somary), i. rujnuje banki bardziej, niż jakiekolwiek inne organizacje gospodarki kapitalistycznej. Żaden kryzys ekonomiczny nie zrujnował banków w ostatecznej konsekwencji w tym stopniu, co i. Państwa zmuszone były w krajach inflacyjnych podtrzymywać a nawet objąć liczne instytucje, których upadek zrujnowałby materjalnie i tak już przez i. pokrzywdzone dotkliwie liczne rzesze zwłaszcza drobnych ciułaczy

Czasy inflacyjne przynieść mogą korzyści, nieuzasadnione zresztą pojęciami praw-nemi ani etycznemi, tylko dłużnikom i świadomym spekulantom. I. powoduje pęd masowy do nabywania t. zw. wartości rzeczowych, towarów, nieruchomości i t. d., a co gorsza walut zagranicznych, monet złotych, srebrnych, a nawet bilonu. Najsurowsze zakazy i ograniczenia okazują się wkońcu bezskuteczne.

Wszystkie powojenne konferencje mię dzynarodowe, mające za przedmiot uzdro wienie gospodarcze świata, zwłaszcza konferencja brukselska z roku 1920, genueńska z roku 1922, wreszcie konferencja banków emisyjnych w Bazylei w roku 1934 (która doprowadziła do stworzenia t. zw. „bloku złotego"), wypowiedziały się jednomyślnie pirzeciwko i.

Literatura: Bark Edgar: Zagadnienie szybkości obiegu pieniądza we współczesnej ekonomice. Pomań 1936. —    E.: Money.

London 1921. — Detmer Al&xatid@r The great paper bubble or the coming financial explosion. Neto York 1864. — MhtUes E. L.: The french franc 1914—1928. New York 1929.— Finherr l.s Purchasing power of money. New York 1922. — ■ Chmiel Charles: Histoirc financibre de PassembUe consii-tyante. Paris 1896-7. — Grabski Władysław: Dwa lata pracy u podstaw państwowości naszej (1924—1926). Warszawa 1927.— Graham F. D.i Exchange₁ pricesand Hyper Inflation? Germany 1920—1923. Princeton 1930. — Beydeł A.: Co to jest inflacja i deflacja. „EkonomistaWarszawa 1934. — Keynes J. M.: A traci on monetary reform. London 1923.— Tonie.* Treatise on Money. London 1931.— Lerasseur Kmitę: Rćchcrches historigues sur U systbne de Law. Paris 1854. — Raffałotcitek Arthur: Uinflation des signes monitaires ei du cródit. Paris 1919.— Schacht Hjalmar: Dte Stabilisierung der Mark. Berlin 1927. — Seligmann Edwin H. A.: Currency Inflation and Public Debts. A historical sketch. New York 1921.— Szper Leon: La guestion des Banqv.es d*łmission dans Vancien Royaume de Pologne. Paris 1912. — Temte: Rubel. „Encyklopedia Handlowa" Warszawa 1914. — Taylor Edward: Inflacja polska. Poznań 1926. — Tonie; Druga inflacja polska. Poznań 1926. — WilŁis Henry Parker: The theory and practice of Central Banking New York 1912.

Leon Szper.

Ingram John Kells.

I. urodził się dn. 7. VII. 1823 roku w hrabstwie Donegal w Irlandji, um. dn. 1. V. 1907 r. Po studjach w Trinity College w Dublinie został w r. 1846 na tymże uniwersytecie asystentem, a w r. 1852 lektorem wymowy i języka angielskiego. W r. 1866 objął stanowisko lektora języka greckiego, w r. 1878 bibljotekarza, a w r. 1898