Magazyn6$101

237

FRANCJA

i) rząd Republiki powierzony jest na dziesięć lat ks. Ludwikowi Napoleonowi Bonaparte, przed którym jedynie odpowiedzialni są ministrowie, oraz który ma prawo zalecenia kandydata na następcę, na wypadek śmierci, pismem zlożonem w archiwach; 2) Senat złożony z 80 do 150 członków, mianowanych dożywotnie przez prezydenta, z dodaniem kardynałów, marszałków i admirałów, bada wszystkie ustawy przed ich wydaniem, czuwa nad konstytucją, oraz otrzymuje prawo przedstawiania ważnych ustaw, w czem mieściła się możność zmiany konstytucji; 3) Ciało Ustawodawcze, złożone z posłów, wybranych na sześć lat w głosowaniu powszechnem, 1 na 35 tys. wyborców, z przewodniczącym i zastępcą, wyznaczonymi na rok przez Prezydenta Republiki, z wyłączeniem ministrów od posłowania, zwoływane, odraczane i rozwiązywane przez prezydenta, ma za zadanie uchwalanie ustaw, ale inicjatywę ustawodawczą ma wyłącznie Prezydent Republiki ; 4) Rada Stanu, z 40-tu do 50-ciu członków, mianowanych i odwoływanvch przez Prezydenta Republiki, pod jego przewodnictwem, przygotowuje przedłożenia ustawodawcze i rozporządzenia; 5) Najwyższy Trybunał Sprawiedliwości sądzi nieodwołalnie, na wniosek wyłącznie Prezydenta Republiki, osoby oskarżone o zbrodnię przeciw Prezydentowi Republiki lub bezpieczeństwu państwa, co uzupełnia ustawa z dn. 10 lipca 1852 r. postanowieniami szczegółowemi.

Następnie, dnia 7 listopada 1852 r. uchwała Senatu, powzięta 86 głosami na 87 obecnych (powstrzymał się senator Vieil-lard, b. nauczyciel ks. Napoleona), postanawia zmianę konstytucji, przywracającą cesarstwo dziedziczne, a głosowanie ludowe z dn. 21 i 22 listopada zatwierdza to 7 824 189 głosami za, przy 153 145 przeciw i 63 326 nieważnych. Wobec wyboru w r. 1857 sześciu republikanów do Ciała Ustawodawczego, z których dwaj odmówili złożenia przysięgi, ustanowionej w konstytucji z dn. i % stycznia 1852 r. i przeniesionej na osobę cesarza uchwałą Senatu z dn. 25 grudnia 1852 r., uchwała Senatu z dn. 17 lutego 1858 r. wprowadza obowiązek złożenia tej przysięgi już przez kandydatów na posłów, na piśmie, ośm dni przed głosowaniem. Po wyborach z dn. 31 maja 1863 r., w rozprawie adresowej, 42 posłów zgłasza wniosek, wzywający cesarza do bliższego przyciągnięcia narodu do prowadzenia spraw państwa, wobec czego, by przeciwdziałać takim dążnościom, uchwała Senatu z dn. 18 lipca 1866 r. wprowadza zakaz wszelkich rozpraw o zmianę konstytucji poza Senatem oraz wszelkiej krytyki jej w prasie. Drobne zmiany, jak zastąpienie adresu do prezydenta ograniczonem prawem interpelacji w obu izbach, nie łagodzą nastrojów i po wyborach z czerwca

1869    r. pod interpelacją o bliższe przyciągnięcie kraju do zarządu państwa znajduje się już 116 podpisów. Zaznacza się wtedy skłonność do powiększenia wpływu ciał przedstawicielskich. Znakuje ona wyiaz naprzód w senatus-consulte z dn. 8 września 1869 r., m. in. dającej Ciału Ustawodawczemu, obok cesarza, inicjatywę ustawodawczą, wprowadzającej możność oskar • żenią ministrów przez Senat, przy utrzymaniu ich zależności tylko od cesarza, oraz dopuszczającej, by ministrowie byli członkami Senatu lub Ciała Ustawodawczego. Następnie zaś senatus-consulte z dn. 20 kwietnia 1870 r. wprowadza te i inne postanowienia do konstytucji, która w art. 1 potwierdza wielkie zasady roku 1789, mówi o odpowiedzialności cesarza przed narodem, powierza inicjatywę ustawodawczą cesarzowi i obu izbom, wspomina ogólnikowo o odpowiedzialności ministrów, po-czem głosowanie ludności z dn. 8 maja

1870    r. zatwierdza tę zmianę konstytucji 7 358 786 głosami za, obok 1 571 939 przeciw, a 113978 nieważnych.

II. Ustrój współczesny.

1. Konstytucja Trzeciej Republiki. Dnia 4 września 1870 r., na wieść o klęsce pod Se-danem, Ciało Ustawodawcze zaczyna obrady nad wnioskiem o złożenie z tronu Napoić :>na III i o powołanie rządu tymczasowego, który jednak tworzy się tegoż dnia poza izbą w drodze przewrotu. Po podpisaniu zawieszenia bioni, dn. 28 stycznia

1871    r., odbywają się wybory dn. 8 lutego, na podstawie ostatniej republikańskiej ustawy wyboiczej z r. 1849, poczem dn. 12 lutego 1871 r. zbiera się w Bordeaux Zgromadzenie Narodowe z władzą konstytuanty, które przeniesie się za miesiąc mocą uchwały z dn. 10 marca 1871 r., do Wersalu. Dnia 16 lutego 1871 r obiera ono Thiersa naczelnikiem władzy wykonawczej, którą piastuje pod nadzoiem Zgromadzenia, powołując sam ministrów; dnia 1 mar-