Magazyn66401

360

GIEŁDY

starczają, odbierają i płacą natychmiast (najpóźniej do 3 dni) — a tran z akcje papierami terminowemi, chociaż są zawierane między kontrahentami g., wykonanie umowy przeprowadza się już za pośrednictwem instytucji powołanej ku temu przez g. (Kasy likwidacyjne) i to przez wyrównanie różnicy kursowej między kupnem a sprzedażą. W tranzakcji terminowej papierami wartościowani każdy kontrahent zawiera danym papierem terminowym 2 umowy: kupno, a potem sprzedaż, lub odwrotnie, a różnicę ceny (kursu) wpłaca do kasy likwidacyjnej, względnie otrzymuje od niej (w praktyce — kasa go obciąża lub uznaje na r ku). Papiery wartościowe terminowe są też papierami spekulacyjnemi. Statuty g., na których tranzakcje terminowe papierami wartościowani są dozwolone, imiennie je wyliczają, a także ceduły tych g. również wyraźnie je zaznaczają.

Wkońcu odróżnia się papiery wartościowe notowane, nienotowane i egzotyczne. Papiery notowane są to papiery, dopuszczone do urzędowego notowania w cedule giełdowej, w przeciwnym razie są papierami nienotowanemi. Papiery egzotyczne zaś — to papiery nietylko nienotowane, ale rzadko w obrocie handlowym względnie bankowym spotykane, i dlatego ustalenie ich wartości jest wielce utrudnione. Z uwagi na walutę nominalną przeprowadza się podział na: a) papiery wartościowe o walucie krajowej, b) o walucie zagranicznej, c) o walucie złotej, d) o walucie krajowej dawnej. Podział ten ważny jest z uwagi na przeliczenie na krajową walutę obiegową. Przeliczanie dokonuje się albo zapomocą zamienników ustalonych przez daną g. albo zmiennych, a wtedy są one z reguły podawane w cedułach giełdowych.

p) Obliczanie wartości kursowej papierów wartościowych. Papier wartościowy ma dwie wartości: nominalną i rynkową, wzgl. dzienną. Wartość nominalną podaje sam dokument, wartość dzienną, rzeczywistą — kurs giełdowy albo cena rynkowa. Kurs ten albo cena ta zawierają już oprocentowanie notowane z kuponem, lub też nie (notowanie bez kuponu). Sposoby notowania kursu giełdowego są następujące: 1) rentowy, 2) procentowy, 3) dyskontowy, 4) jednostkowy i 5) inne. Notowanie rentowe podaje cenę (kurs) dochodu rocznego (renty), jaki przynosi papier wartościowy. Tak notują niektóre papiery państwowe g. francuskie i włoskie. Notowanie procentowe podaje kurs (cenę) za 100 jednostek wartości nominalnej; jest to tak zwane notowanie w procentach nominału. Ten sposób notowania ma większość papierów wartościowych o stałem oprocentowaniu — a także i akcje na niektórych g. (Berlin). Notowanie dyskontowe podaje zwyżkę (premjum) albo zniżkę (discount) na 100 jednostek nominalnej wartości. Tak notuje Londyn swoje „Exche-quer Bills“, ale notuje je również i w procentach nominału. Notowanie jednostkowe — to notowanie za sztukę. Ten rodzaj notowania powszechnie stosuje się do akcyj i kuksów, jednak i papiery o stałem oprocentowaniu notowane są za sztukę. Inne kursy: prawo poboru, kwit premjowy, akcja użytkowa są notowane albo procentowo, albo jednostkowo.

Wartość kursową papieru procentowego oblicza się przy notowaniu:

rentowem = wartość renty X kurs stopa % pap. wart.

procentowem = wartość nominalna X kurs

100

dyskontowem = wartość nominalna X (100 -f- zwyżka albo 100 — zniżka) : 100 jednostkowem = ilość sztuk X kurs.

Przy papierach wartościowych o stałem oprocentowaniu, a notowanych bez kuponu, dolicza się do wartości kursowej przy ich kupnie — sprzedaży jeszcze odsetki od dnia tranzakcji do dnia płatności tych odsetek, czyli do dnia płatności najbliższego kuponu po tranzakcji. Papiery oprocentowane zawsze powinny być dostarczane kupującemu wraz z kuponami nieleżnemi, t. j. z kuponem bieżącym i następnemi. Odsetki, czyli kupony płatne są jużto z końcem każdego kwartału, jużto półrocznie, a zawsze z dołu. Pod kuponem bieżącym rozumie się odsetki, które biegną od dnia ostatniego zapadłego kuponu do dnia płatności najbliższego kuponu po tranzakcji. Jeżeli tego kuponu brak, odlicza się wartość sprzedającemu. Jeżeli przy papierach procentowych jest przewidziana wygrana (premja) — to dla obliczenia odsetek nie ma ona żadnego znaczenia, wartość bowiem spodziewanej wygranej uwzględnia kurs.