362
GIEŁDY
ustanowiły, że tranzakcje dokonywać się mogą w pewnych stałych kwotach nominalnych, albo pewną ilością sztuk, zależnie już od notowania. Ta ustalona kwota nominalna, względnie ta ilość sztuk stanowi jednostkę giełdową, czyli giełdowe kupna-sprzedaże zawiera się w jednostkach giełdowych. Na g., gdzie niema jednostek giełdowych, ustanowiono na ich miejsce „nominalną wysokość tranzakcyj, kwalifikujących się do urzędowego notowania".
Wzór rachunku kupna-sprzedaży pap. wart. Wartość nominalna, albo ilość sztuk X kurs =s po przeciętnym kursie tranzakcji w czekach na Londyn z dnia tranzakcji; fr. s. 100.— po zł 172; fr. fr. po zł 35. Akcje podzielone są na 18 grup według branż. I tak: pierwszą grupę tworzą akcje banków, a XVII certyfikaty za akcje Gdańskiego Monopolu Tytoniowego Sp. Akc. Różnica między certyfikatami a akcjami polega na tem, że certyfikaty nie dają prawa głosowania, ani prawa do otrzymania samych akcji, uprawniają tylko do pobierania dywidendy i do przyszłej kwoty likwidacyjnej. Na g. warszawskiej (i na innych g. polskich) papiery wartościowe notuje się: w procentach nominału (t. j. kurs za 100 jednostek nominalnej wartości) i za jedną sztukę (wartości nominalnej). W procentach nominału podane są wszystkie papiery procentowe z wyjątkiem państwowych papierów premjowych, a za jedną sztukę — państwowe papiery premjowe i akcje. Kurs opiewa na tę samą walutę, co i wartość nominalna. G. warszawska ogłasza codziennie swe kursy w Cedule urzędowej g. pieniężnej w Warszawie i są to kursy rzeczywistych tranzakcyj; inne g. polskie podają jeszcze kursy podaży i popytu w swoich cedułach. Jednostka giełdowa na g. warszawskiej nie jest wprowadzona, znana jest natomiast „minimalna wysokość tranzakcji, kwalifikującej się do urzędowego notowania" i wynosi ona dla papierów procentowych zł 2 400,—, a dla akcyj zł 1000,— a minimum sztuk ro. Kurtaż na g. warszawskiej ustalono dla papierów procentowych i°/oo od wartości kursowej, powiększonej o odsetki (o wartość kuponu), a dla akcyj na i1 2/2°/on od wartości kursowej. Inne g. polskie mają stawki oddzielne i więcej zróżniczkowane. Od podatku giełdowego wolne są tranzakcje tylko papierami warto-ściowemi Państwa Polskiego i listami za-stawnemi Państwowego Banku Rolnego. Podatek oblicza się wyłącznie od wartości kursowej, zaś wysokość stawki różni się zależnie, czy 1) papiery: są stałego oprocentowania, czy niestałego (akcje), 2) czy tranzakcje dokonano na g. czy poza g., 3) czy za pośrednictwem maklera, czy bez niego, 4) czy obaj kontrahenci wykonywują stale czynności bankowe, czy też nie. Do uiszczenia opłaty zobowiązany jest a) makler z prawem ściągnięcia połowy opłaty od każdego kontrahenta, b) kontrahent — bank, gdy drugi kontrahent czynności bankowych nie wykonywa, c) kontrahent sprze-
= wartość kursowa
Przeliczona wartość
nominalna + wartość kuponu wartość pap. wart.
Koszty: kurtaż
podatek giełdowy prowizja bankowa porto i grosze wyrównawcze ± łączne koszty + łączne koszty Cena pap. wart.
Koszty cenę kupna zwiększają, a sprzedaży — zmniejszają.
z) Handel papierami warto-ściowemi na giełdzie warszawskiej. G. warszawska, jak i inne polskie g., dzieli papiery wartościowe na papiery procentowe i na akcje. Papiery procentowe zaś na: papiery państwowe, listy zastawne
obligacje banków, listy zastawne i obligacje towarzystw kredytowych, obligacje miast i spółek akcyjnych. Papiery państwowe z uwagi na walutę nominalną dzielą się na papiery wystawione: a) na złote (obiegowe) i na złote w złocie obecnego systemu (i kg czystego złota = zł 5 924.44), b) na złote w złocie dawnego systemu i na franki w złocie (i kg czystego złota = zł 3 444.44), c) oraz na walutę zagraniczną: t. j. na dolary St. Zj. A. P., funty szterlingi, franki szwajcarskie, franki francuskie i guldeny gdańskie. Przerachowanie tych papierów na złote obiegowe dokonywa się na podstawie zamienników stałych i zmiennych, a mianowicie: złotych w złocie obecnego systemu nie przelicza się na złote obiegowe, ponieważ obecnie obie te waluty są równowartościowe; złote w złocie dawnego systemu i franki w złocie przelicza się według stałego parytetu: zł d. s. 100 = zł ob. 172. Walutę zagraniczną: $ złoty 1.— po zł 8.90; £ 1.—