Magazyn6P701

503

GRABSKI WŁADYSŁAW -

i

ku pieniądza, zatrzymał w ciągu jednego miesiąca ten spadek, ustabilizował pieniądz i już w maju 1924 r. doprowadził do wypuszczenia nowego pieniądza, złotego polskiego, i do utworzenia Banku Polskiego, jako instytucji emisyjnej o kapitale akcyjnym zebranym w kraju bez pomocy zagranicznej. Uzyskawszy w ciągu 1924 r. pełną równowagę budżetową dzięki zwiększeniu świadczeń podatkowych, nie mógł jej utrzymać w 1925 r., przedewszyst-kiem skutkiem wyczerpania społeczeństwa, dotkniętego w 1924 r. zarówno koniecznością zdobycia się na znaczny wysiłek, jak i silnym nieurodzajem. Pojawiły się deficyty budżetowe, co w związku z brakiem kredytów zagranicznych w momencie przełomowym oraz wojną celną, wydaną wówczas Polsce przez Niemcy, doprowadziło w sierpniu 1925 roku do zachwiania się waluty i do poważnego kryzysu gospodarczego, pod którego wpływem podał się G. w listopadzie tegoż roku do dymisji.

Było to zakończeniem jego działalności politycznej, lecz pozwoliło mu na oddanie się intensywnej działalności naukowej, publicystycznej i pracy profesorskiej. Od 1927 r. wykłada G. w Szkole Głównej Gospodarstwa Wiejskiego (której był od 1926 r. w ciągu dwóch lat rektorem) poza polityką ekonomiczną, także i so-cjologję wsi. W latach od 1928 do 1934 przewodniczy Towarzystwu Ekonomistów i Statystyków Polskich, a w końcu 1934 r. zostaje członkiem honorowym tego Towarzystwa. Ponadto jest G. członkiem wielu towarzystw naukowych w kraju i zagranicą. W 1936 r. G. powołuje do życia „Roczniki Socjologji Wsi“ i poświęca się zorganizowaniu Instytutu Socjologji Wsi w łonie Szkoły Głównej Gosp. Wiejskiego.

Do ważniejszych prac naukowych G. należy zaliczyć następujące dzielą: „Historja Towarzystwa Rolniczego 1858—1861“ 2 t. 1904. „Stosunki służbowo-robotnicze rolne w Królestwie Polskiem“ 1906. „Mate-rjały w sprawie włościańskiej" 3 t. 1907, 1910, 1918. „Ciężary samorządu w Królestwie Polskiem" igo8. „Bilans Królestwa Polskiego w finansach państwa rosyjskiego" 1909. „Dannyja o gieograficzeskom raspredielenii gosudarstwiennych dochodów i raschodow 1903—1910“    1910.

„Ekonomja rolnicza gospodarstw mniejszych" 1910. „O nauczaniu powszechnem

GRAFICZNY PRZEMYSŁ

i zakładaniu szkół ludowych" 1913. „Rocz nik Statystyczny Królestwa Polskiego" 3 t. 1914/15/16. „Podstawy siły wewnętrznej Państwa Polskiego" 1917. „Cele i zadania polityki agrarnej w Polsce" 1918. „Projekt programu polityki ekonomicznej i finansowej Polski po wojnie" 1920. „Społeczne gospodarstwo agrarne w Polsce" 1923. „O własnych silach" 1926. „Dwa lata pracy u podstaw państwowości naszej" 1927. „Znaczenie czynników psychicznych w produkcji rolnej" 1927. Cykl prac (4) p. t. „Zagadnienia polskiej polityki ekonomicznej" 1928/29. „Konjunktura, kryzysy i rozwój gospodarczy" i 928. „Czynny udział w rolnictwie żywych sil przyrody" j.929 „Wieś polska na tle ewolucji dziejowej"

1929.    „Kryzysy rolnicze światowe i kryzys w Polsce" 1930. „Wieś i folwark"

1930.    „La crise agricole en Europę" 1931. „Wieś polska i kapitalizm w rolnictwie"

1931.    „Idea Polski" 1935. „Wieś jako siła społeczna" 1936. Parcelacja agrarna wobec struktury, konjunktury i chwili dziejowej Polski. 1:936. „System socjologji wsi" (część wyszła w „Rocznikach Socjologji Wsi" 1936, większość w opracowaniu).

Literatura : „Ekonomista" 1934 t. IV. Grabski Władysław (bio-graf ja i spis prac Wl. Grabskiego). — Ko£uchotcski J.: Upadek gabinetu Wl. Grabskiego. Warszawa 1926. — Reich £.: Prof. Władysław Grabski. „F*ej(nifc C. SI. Akademie Zemie-diełske**. 1929. — Żabko-Potopotcicn A.: Wl. Grabski jako naukowiec i działacz społeczny. „Przegląd Ekonomiczny^M. Lądów 1936.

Antoni Żabko-Potopowicz.

Graficzny przemysł.

Najstarsze druki, drzeworyty, odbijane byty w Chinach około 900 roku. W Europie znajomość drzeworytu (obrazki religijne) datuje się dopiero od początku XV wieku. Najstarszy muzealny zabytek odbitki drzeworytowej nosi datę 1423 roku, i przedstawia Św. Krzysztofa przenoszącego przez wodę Dzieciątko Jezus.

O sławę kolebki wynalezienia druku z ruchomych pojedyńczych liter spierają się trzy miasta: Harlem, Strassburg i Moguncja.

Wawrzyniec Jan Coster, mieszkaniec Haf-lemu, od 1430 roku wykonywał druk książek z płyt drewnianych, stanowiących całą stronę rytego tekstu. Później spróbował wykroić z drzewa poszczególne litery i z nich układać tekst do druku. Patrjoci Harlemu

33*